Công tác phòng, chống dịch bệnh ở miền xuôi đã khó, phòng và chống dịch bệnh vùng cao càng khó khăn hơn nữa. Địa hình và tập quán sinh hoạt của đồng bào bản địa, cùng với các loại dịch bệnh có diễn biến phức tạp nên công tác phòng, chống dịch, bệnh tại các địa bàn vùng cao Lào Cai đang phải đối mặt với nhiều khó khăn.
Đặc biệt, do thời tiết Lào Cai đang giao mùa nên đã xuất hiện nhiều dịch bệnh có nguy cơ bùng phát. Do vậy, ngành y tế Lào Cai đang tích cực chủ động thực hiện các biện pháp phòng chống dịch bệnh và cần lắm sự tự giác phòng chống bệnh từ phía người dân.
Nguy cơ bùng phát dịch bệnh
Tuy mới đến thời điểm bắt đầu vào mùa nóng, nhưng thời tiết Lào Cai diễn biến thất thường, vì vậy nhiều dịch bệnh có nguy cơ phát sinh mạnh. Từ đầu năm đến ngày 28/3, ngành y tế Lào Cai đã ghi nhận được 526 trường hợp bị chó, mèo cắn phải đi tiêm phòng vắcxin dại (119 ca ở Văn Bàn, 106 ca ở Bảo Yên, 8 ca ở Bảo Thắng…) và 59 ca tiêm huyết thanh…
Nghiêm trọng hơn, có 3 trường hợp bị chó dại cắn, không đến cơ sở y tế tiêm vắcxin, nên đã tử vong. Ngoài ra, còn có 37 trường hợp ở huyện Bát Xát mắc chứng sốt phát ban, tuy chưa có kết quả xét nghiệm, nhưng nghi mắc rubella; 37 ca mắc bệnh tay - chân - miệng ở Sa Pa, thành phố Lào Cai; 63 trường hợp mắc bệnh quai bị ở xã Bảo Hà (Bảo Yên)…
Các bệnh: Tả, sốt xuất huyết, bạch hầu, ho gà, uốn ván gần đây không xuất hiện ở tỉnh, nhưng không thể không đề phòng, vì vẫn tiềm ẩn nguy cơ phát sinh. Lào Cai là tỉnh biên giới, hoạt động xuất-nhập khẩu, mua bán gia cầm diễn ra sôi động, nên luôn phải đề phòng dịch cúm A (H5N1), nhất là chủng cúm gia cầm mới H7N9 đang lây lan ở Trung Quốc.
Ông Nông Tiến Cương, Giám đốc sở Y Tế Lào Cai cho biết Sở Y tế đã chỉ đạo các đơn vị trực thuộc tập trung tuyên truyền sâu rộng các biện pháp phòng, chống dịch trên các phương tiện thông tin đại chúng. Bên cạnh đó, các Trung tâm y tế dự phòng các huyện, thành phố đã luôn cập nhật nhanh những nhận định, đánh giá diễn biến dịch bệnh trên địa bàn toàn tỉnh như dịch sốt xuất huyết, tay-chân-miệng, quai bị, đặc biệt là nguy cơ diễn biến của cúm H7N9 gửi về tỉnh để có biện pháp phòng ngừa kịp thời.
Bà Bùi Thị Lộc, Giám đốc Trung tâm Kiểm dịch y tế quốc tế Lào Cai cũng cho biết, nguy cơ lây nhiễm cúm A/H7N9 từ Trung Quốc vào Lào Cai rất cao, bởi Lào Cai với nhiều cửa khẩu và lối mở trên đất liền và trên sông, suối trải dài tiếp giáp với Trung Quốc.
Mỗi ngày có hàng nghìn khách du lịch Trung Quốc và cư dân biên giới sang Hà Khẩu (Trung Quốc) làm ăn, buôn bán nhập cảnh vào nội địa. Trong khi đó, tình hình buôn lậu gà, trứng gà, nội tạng động vật có nguồn gốc từ Trung Quốc vẫn tái diễn. Đây là những nguy cơ để dịch cúm A/H7N9 từ Trung Quốc lây nhiễm, xâm nhập vào nội địa Việt Nam.
Do vậy, bên cạnh việc kiểm soát chặt chẽ du khách và cư dân biên giới nhập cảnh vào Việt Nam, các ngành chức năng liên quan cần tăng cường tuần tra, kiểm soát, xử lý nghiêm các trường hợp vận chuyển, buôn lậu gia cầm qua biên giới và nội địa. Có như vậy, mới hạn chế nguy cơ lây nhiễm cúm A/H7N9 vào Lào Cai.
Cũng theo đánh giá của ngành y tế Lào Cai trong những năm gần đây, vào mùa hè, dịch, bệnh hay bùng phát nhất ở vùng cao là tiêu chảy do lỵ trực trùng gây ra , ảnh hưởng đến sức khỏe và cuộc sống nhân dân.
Cuối tháng 2/2012, tại xã Gia Phú (Bảo Thắng), phát sinh dịch, bệnh tay-chân-miệng, khiến 88 người bị mắc.
Bệnh lan rộng ra cả 9/9 huyện, thành phố, đến hết năm 2012, toàn tỉnh có 1.423 trường hợp bị bệnh tay-chân-miệng. Nhiều nhất là ở thành phố Lào Cai (480 ca), Bảo Thắng (263 ca), Sa Pa (230 ca)… Các ca bệnh tập trung chủ yếu ở trẻ 3 tuổi, chưa đi học. Đến đầu tháng 5/2012, tại xã A Mú Sung (Bát Xát) lại xuất hiện dịch tiêu chảy do lỵ trực trùng gây ra. Theo thống kê, có 79 người mắc bệnh và 2 ca bị tử vong do không phát hiện kịp thời. Khi dịch tiêu chảy ở A Mú Sung vừa được khống chế thì đến 23/5, dịch lại bùng phát ở xã Ngải Thầu (Bát Xát) khiến 27 người bị mắc.
Chủ động phòng, chống dịch bệnh
Tất cả những con số " nhức nhối" trên cho thấy tình hình dịch bệnh nơi vùng cao Lào Cai diễn biến khá phức tạp và nguy hiểm. Đã có những tang thương và mất mát lớn về người.
Trước tình hình đó, Bà Nguyễn Thị Thu Thủy, Phó Giám đốc Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh cho biết: Biện pháp quan trọng nhất hiện nay là cấp ủy đảng, chính quyền các cấp, hệ thống y tế ở cơ sở cần đẩy mạnh tuyên truyền để nhân dân, nhất là đồng bào dân tộc thiểu số ở vùng cao, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn hiểu được tác hại, sự nguy hiểm của dịch bệnh, nâng cao nhận thức về việc phòng, chống dịch bệnh mùa hè nói riêng và dịch bệnh theo mùa nói chung.
Lực lượng cán bộ y tế thôn, bản đóng vai trò rất quan trọng trong công tác này, nên cần phát huy tinh thần, trách nhiệm với việc chăm sóc sức khỏe nhân dân. Các địa phương tăng cường giám sát, phát hiện các ca bệnh để xử lý triệt để ngay từ đầu, tránh để lây lan ra diện rộng.
Ngành y tế từ tuyến tỉnh đến cơ sở, nhất là ở những nơi có ổ dịch cũ, vừa bị thiên tai cần thực hiện tốt kế hoạch phòng, chống dịch bệnh mùa Hè. Tăng cường việc chuẩn bị thuốc, vật tư, hóa chất để sẵn sàng ứng phó với mọi tình huống, kịp thời phát hiện, kiểm soát, khống chế dịch bệnh, không để ảnh hưởng đến sức khỏe, đời sống nhân dân
Đặc biệt, nhằm đối phó với dịch cúm gia cầm mới H7N9 đang có nguy cơ lây lan. Phía Cửa khẩu Quốc tế Lào Cai đã tăng cường hai nhân viên của Trung tâm Kiểm dịch y tế quốc tế Lào Cai kiểm tra y tế với du khách từ Trung Quốc nhập cảnh vào nội địa Việt Nam. Tại lối làm thủ tục nhập cảnh, đơn vị lắp đặt máy đo thân nhiệt tự động, nhằm phát hiện sớm người có dấu hiệu sốt cao (biểu hiện đặc trưng của bệnh cúm A/H7N9); bố trí phòng cách ly tại chỗ để xử lý kịp thời khi phát hiện người có dấu hiệu mang bệnh.
Còn tại Cửa khẩu Quốc tế đường bộ số 2 Kim Thành, Trung tâm Kiểm dịch y tế Quốc tế Lào Cai đã lắp đặt một máy phun khử trùng tự động (phun dung dịch hóa chất Cloramin B 25%), thời gian phun 30 giây/xe, hoạt động liên tục trong thời gian mở cửa khẩu, nhằm sát trùng, khử khuẩn các phương tiện (chủ yếu là ôtô tải) trước khi nhập cảnh vào Việt Nam. Bên cạnh đó, đơn vị tổ chức phun thuốc diệt khuẩn khu nhà liên ngành và bãi hóa trường tại cửa khẩu bằng xe phun thuốc đặc chủng lưu động với tần suất 2 lần/tuần.
Bên cạnh đó, nguy cơ bùng phát dịch bệnh tại các địa bàn vùng cao vẫn luôn tiềm ẩn. Do người dân ăn, uống không đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm: Ăn tiết canh; ăn thức ăn ôi thiu, chưa chín kỹ; uống nước lã; dùng nguồn nước không hợp vệ sinh; sống trong môi trường bị ô nhiễm. Đặc biệt, đồng bào vùng cao có tập quán thả rông gia súc, làm chuồng trại gia súc gần nhà, đặt bếp ăn ngay trong nhà, không có thói quen sử dụng nhà vệ sinh… dẫn đến nguy cơ bùng phát dịch tiêu chảy rất cao.
Ngoài ra, môi trường sống bị ô nhiễm, ý thức vệ sinh nhà ở, làng bản, vệ sinh thân thể kém... cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến bệnh sốt phát ban, bệnh tay-chân-miệng và nhiều dịch bệnh khác phát sinh. Đặc biệt, ở khu vực biên giới, nơi thường xuyên diễn ra các hoạt động mua bán gia cầm, nếu các ngành chức năng không kiểm soát chặt chẽ, làm tốt khâu kiểm dịch, thì một số dịch bệnh nguy hiểm rất dễ xâm nhiễm vào địa bàn. Do vậy, cần lắm sự vào cuộc tích cực hơn nữa của các ngành chức năng liên quan, cũng như từ sự tự giác phòng, chống dịch bệnh của đồng bào các dân tộc tại mỗi địa phương trong tỉnh Lào Cai mới có thể phòng chống dịch bệnh một cách an toàn và hiệu quả, mang lại bình yên trên mỗi dẻo cao Lào Cai./.
Đặc biệt, do thời tiết Lào Cai đang giao mùa nên đã xuất hiện nhiều dịch bệnh có nguy cơ bùng phát. Do vậy, ngành y tế Lào Cai đang tích cực chủ động thực hiện các biện pháp phòng chống dịch bệnh và cần lắm sự tự giác phòng chống bệnh từ phía người dân.
Nguy cơ bùng phát dịch bệnh
Tuy mới đến thời điểm bắt đầu vào mùa nóng, nhưng thời tiết Lào Cai diễn biến thất thường, vì vậy nhiều dịch bệnh có nguy cơ phát sinh mạnh. Từ đầu năm đến ngày 28/3, ngành y tế Lào Cai đã ghi nhận được 526 trường hợp bị chó, mèo cắn phải đi tiêm phòng vắcxin dại (119 ca ở Văn Bàn, 106 ca ở Bảo Yên, 8 ca ở Bảo Thắng…) và 59 ca tiêm huyết thanh…
Nghiêm trọng hơn, có 3 trường hợp bị chó dại cắn, không đến cơ sở y tế tiêm vắcxin, nên đã tử vong. Ngoài ra, còn có 37 trường hợp ở huyện Bát Xát mắc chứng sốt phát ban, tuy chưa có kết quả xét nghiệm, nhưng nghi mắc rubella; 37 ca mắc bệnh tay - chân - miệng ở Sa Pa, thành phố Lào Cai; 63 trường hợp mắc bệnh quai bị ở xã Bảo Hà (Bảo Yên)…
Các bệnh: Tả, sốt xuất huyết, bạch hầu, ho gà, uốn ván gần đây không xuất hiện ở tỉnh, nhưng không thể không đề phòng, vì vẫn tiềm ẩn nguy cơ phát sinh. Lào Cai là tỉnh biên giới, hoạt động xuất-nhập khẩu, mua bán gia cầm diễn ra sôi động, nên luôn phải đề phòng dịch cúm A (H5N1), nhất là chủng cúm gia cầm mới H7N9 đang lây lan ở Trung Quốc.
Ông Nông Tiến Cương, Giám đốc sở Y Tế Lào Cai cho biết Sở Y tế đã chỉ đạo các đơn vị trực thuộc tập trung tuyên truyền sâu rộng các biện pháp phòng, chống dịch trên các phương tiện thông tin đại chúng. Bên cạnh đó, các Trung tâm y tế dự phòng các huyện, thành phố đã luôn cập nhật nhanh những nhận định, đánh giá diễn biến dịch bệnh trên địa bàn toàn tỉnh như dịch sốt xuất huyết, tay-chân-miệng, quai bị, đặc biệt là nguy cơ diễn biến của cúm H7N9 gửi về tỉnh để có biện pháp phòng ngừa kịp thời.
Bà Bùi Thị Lộc, Giám đốc Trung tâm Kiểm dịch y tế quốc tế Lào Cai cũng cho biết, nguy cơ lây nhiễm cúm A/H7N9 từ Trung Quốc vào Lào Cai rất cao, bởi Lào Cai với nhiều cửa khẩu và lối mở trên đất liền và trên sông, suối trải dài tiếp giáp với Trung Quốc.
Mỗi ngày có hàng nghìn khách du lịch Trung Quốc và cư dân biên giới sang Hà Khẩu (Trung Quốc) làm ăn, buôn bán nhập cảnh vào nội địa. Trong khi đó, tình hình buôn lậu gà, trứng gà, nội tạng động vật có nguồn gốc từ Trung Quốc vẫn tái diễn. Đây là những nguy cơ để dịch cúm A/H7N9 từ Trung Quốc lây nhiễm, xâm nhập vào nội địa Việt Nam.
Do vậy, bên cạnh việc kiểm soát chặt chẽ du khách và cư dân biên giới nhập cảnh vào Việt Nam, các ngành chức năng liên quan cần tăng cường tuần tra, kiểm soát, xử lý nghiêm các trường hợp vận chuyển, buôn lậu gia cầm qua biên giới và nội địa. Có như vậy, mới hạn chế nguy cơ lây nhiễm cúm A/H7N9 vào Lào Cai.
Cũng theo đánh giá của ngành y tế Lào Cai trong những năm gần đây, vào mùa hè, dịch, bệnh hay bùng phát nhất ở vùng cao là tiêu chảy do lỵ trực trùng gây ra , ảnh hưởng đến sức khỏe và cuộc sống nhân dân.
Cuối tháng 2/2012, tại xã Gia Phú (Bảo Thắng), phát sinh dịch, bệnh tay-chân-miệng, khiến 88 người bị mắc.
Bệnh lan rộng ra cả 9/9 huyện, thành phố, đến hết năm 2012, toàn tỉnh có 1.423 trường hợp bị bệnh tay-chân-miệng. Nhiều nhất là ở thành phố Lào Cai (480 ca), Bảo Thắng (263 ca), Sa Pa (230 ca)… Các ca bệnh tập trung chủ yếu ở trẻ 3 tuổi, chưa đi học. Đến đầu tháng 5/2012, tại xã A Mú Sung (Bát Xát) lại xuất hiện dịch tiêu chảy do lỵ trực trùng gây ra. Theo thống kê, có 79 người mắc bệnh và 2 ca bị tử vong do không phát hiện kịp thời. Khi dịch tiêu chảy ở A Mú Sung vừa được khống chế thì đến 23/5, dịch lại bùng phát ở xã Ngải Thầu (Bát Xát) khiến 27 người bị mắc.
Chủ động phòng, chống dịch bệnh
Tất cả những con số " nhức nhối" trên cho thấy tình hình dịch bệnh nơi vùng cao Lào Cai diễn biến khá phức tạp và nguy hiểm. Đã có những tang thương và mất mát lớn về người.
Trước tình hình đó, Bà Nguyễn Thị Thu Thủy, Phó Giám đốc Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh cho biết: Biện pháp quan trọng nhất hiện nay là cấp ủy đảng, chính quyền các cấp, hệ thống y tế ở cơ sở cần đẩy mạnh tuyên truyền để nhân dân, nhất là đồng bào dân tộc thiểu số ở vùng cao, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn hiểu được tác hại, sự nguy hiểm của dịch bệnh, nâng cao nhận thức về việc phòng, chống dịch bệnh mùa hè nói riêng và dịch bệnh theo mùa nói chung.
Lực lượng cán bộ y tế thôn, bản đóng vai trò rất quan trọng trong công tác này, nên cần phát huy tinh thần, trách nhiệm với việc chăm sóc sức khỏe nhân dân. Các địa phương tăng cường giám sát, phát hiện các ca bệnh để xử lý triệt để ngay từ đầu, tránh để lây lan ra diện rộng.
Ngành y tế từ tuyến tỉnh đến cơ sở, nhất là ở những nơi có ổ dịch cũ, vừa bị thiên tai cần thực hiện tốt kế hoạch phòng, chống dịch bệnh mùa Hè. Tăng cường việc chuẩn bị thuốc, vật tư, hóa chất để sẵn sàng ứng phó với mọi tình huống, kịp thời phát hiện, kiểm soát, khống chế dịch bệnh, không để ảnh hưởng đến sức khỏe, đời sống nhân dân
Đặc biệt, nhằm đối phó với dịch cúm gia cầm mới H7N9 đang có nguy cơ lây lan. Phía Cửa khẩu Quốc tế Lào Cai đã tăng cường hai nhân viên của Trung tâm Kiểm dịch y tế quốc tế Lào Cai kiểm tra y tế với du khách từ Trung Quốc nhập cảnh vào nội địa Việt Nam. Tại lối làm thủ tục nhập cảnh, đơn vị lắp đặt máy đo thân nhiệt tự động, nhằm phát hiện sớm người có dấu hiệu sốt cao (biểu hiện đặc trưng của bệnh cúm A/H7N9); bố trí phòng cách ly tại chỗ để xử lý kịp thời khi phát hiện người có dấu hiệu mang bệnh.
Còn tại Cửa khẩu Quốc tế đường bộ số 2 Kim Thành, Trung tâm Kiểm dịch y tế Quốc tế Lào Cai đã lắp đặt một máy phun khử trùng tự động (phun dung dịch hóa chất Cloramin B 25%), thời gian phun 30 giây/xe, hoạt động liên tục trong thời gian mở cửa khẩu, nhằm sát trùng, khử khuẩn các phương tiện (chủ yếu là ôtô tải) trước khi nhập cảnh vào Việt Nam. Bên cạnh đó, đơn vị tổ chức phun thuốc diệt khuẩn khu nhà liên ngành và bãi hóa trường tại cửa khẩu bằng xe phun thuốc đặc chủng lưu động với tần suất 2 lần/tuần.
Bên cạnh đó, nguy cơ bùng phát dịch bệnh tại các địa bàn vùng cao vẫn luôn tiềm ẩn. Do người dân ăn, uống không đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm: Ăn tiết canh; ăn thức ăn ôi thiu, chưa chín kỹ; uống nước lã; dùng nguồn nước không hợp vệ sinh; sống trong môi trường bị ô nhiễm. Đặc biệt, đồng bào vùng cao có tập quán thả rông gia súc, làm chuồng trại gia súc gần nhà, đặt bếp ăn ngay trong nhà, không có thói quen sử dụng nhà vệ sinh… dẫn đến nguy cơ bùng phát dịch tiêu chảy rất cao.
Ngoài ra, môi trường sống bị ô nhiễm, ý thức vệ sinh nhà ở, làng bản, vệ sinh thân thể kém... cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến bệnh sốt phát ban, bệnh tay-chân-miệng và nhiều dịch bệnh khác phát sinh. Đặc biệt, ở khu vực biên giới, nơi thường xuyên diễn ra các hoạt động mua bán gia cầm, nếu các ngành chức năng không kiểm soát chặt chẽ, làm tốt khâu kiểm dịch, thì một số dịch bệnh nguy hiểm rất dễ xâm nhiễm vào địa bàn. Do vậy, cần lắm sự vào cuộc tích cực hơn nữa của các ngành chức năng liên quan, cũng như từ sự tự giác phòng, chống dịch bệnh của đồng bào các dân tộc tại mỗi địa phương trong tỉnh Lào Cai mới có thể phòng chống dịch bệnh một cách an toàn và hiệu quả, mang lại bình yên trên mỗi dẻo cao Lào Cai./.
Nguyễn Thắng (TTXVN)