Ngày 22/7, tại Thành phố Hồ Chí Minh, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn đã tổ chức Hội nghị đánh giá tình hình thực hiện chứng nhận thủy sản khai thác (chứng nhận IUU).
Sau 6 tháng thực hiện quy chế mới này, cả cơ quan quản lý và doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản đang vấp phải nhiều khó khăn, vướng mắc.
Thực hiện quy định của Hội đồng Liên minh châu Âu, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn đã có quyết định về việc ban hành Quy chế chứng nhận thủy sản khai thác xuất khẩu vào thị trường châu Âu.
Theo Cục Khai thác và Bảo vệ nguồn lợi thủy sản, nghề cá Việt Nam là nghề cá quy mô nhỏ, số lượng tàu thuyền nhiều; theo quy định mỗi giấy chứng nhận IUU cấp cho một tàu (với tàu lớn hơn 90 CV) dẫn đến một lô hàng cần rất nhiều giấy chứng nhận, do vậy mất rất nhiều thời gian và khó khăn cho chi cục và doanh nghiệp.
Trong khi đó, trình độ nhận thức của ngư dân, doanh nghiệp chưa cao, việc thực hiện khai báo trong giấy chứng nhận chưa nghiêm túc, thông tin không đầy đủ, không báo cáo hoặc báo cáo sai, không phù hợp với nghề và công suất tàu khai thác.
Bên cạnh đó, một số doanh nghiệp mua sản phẩm qua nhiều người thu gom thủy sản từ các tàu đã bị xóa đăng ký và giấy phép khai thác đã hết hạn, nên không xin được chứng nhận IUU.
Không chỉ Cục Khai thác và Bảo vệ nguồn lợi thủy sản mới phát hiện những khó khăn, nhiều doanh nghiệp tham dự hội nghị cũng bức xúc khi thực hiện quy chế mới này.
Theo cán bộ phụ trách chất lượng sản xuất Công ty cổ phần thủy sản Bạc Liêu, vừa qua công ty có 147 tấn hàng hải sản, khi làm thủ tục xin lấy chứng nhận IUU chỉ được cấp 1 giấy chứng nhận cho lô nguyên liệu này trong khi khách hàng yêu cầu chia làm 3 container, xuất 3 lần. Vì vậy, doanh nghiệp lo ngại nếu dùng giấy này xuất lô đầu tiên, hai lô sau sẽ không đủ thủ tục xuất khẩu.
Ngay cả với những sản phẩm nghêu mà Cục quản lý chất lượng nông lâm sản và thủy sản (Nafiqad) yêu cầu không phải xuất trình giấy chứng nhận khai thác, nhiều doanh nghiệp xuất khẩu nghêu vẫn gặp khó vì không có loại giấy này.
Ông Nguyễn Hữu Nghĩa - Trưởng phòng chất lượng Công ty cổ phần Gò Đàng (Tiền Giang) cho biết, hiện lô hàng của doanh nghiệp này đã bị tắc nghẽn tại cảng của Tây Ban Nha do phía nhập khẩu yêu cầu xuất trình giấy chứng nhận khai thác.
Để giải quyết những khó khăn này, Cục Khai thác và Bảo vệ nguồn lợi thủy sản cho rằng, cần sớm thống nhất với cơ quan chuyên môn của Ủy ban châu Âu để hoàn thiện các biểu mẫu chứng nhận thủy sản khai thác xuất khẩu vào thị trường châu Âu, đồng thời tham mưu để Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn ban hành quyết định về chứng nhận thủy sản khai thác xuất khẩu vào thị trường châu Âu nhằm đảm bảo hiệu lực và hiệu quả cao trong việc tổ chức thực hiện.
Bên cạnh đó, các Chi cục Khai thác và Bảo vệ nguồn lợi thủy sản đẩy mạnh việc tổ chức ghi nhật ký khai thác và báo cáo khai thác của tàu cá, nhất là các tàu cá có công suất lớn hơn 90 CV, tạo điều kiện thuận lợi cho công tác kiểm tra, giám sát và cấp giấy chứng nhận thủy sản khai thác.
Đồng thời, các doanh nghiệp xuất khẩu phải xác định việc chứng nhận thủy sản khai thác vừa là quyền lợi vừa là trách nhiệm để phối hợp chặt chẽ với các chủ tàu cá, cơ sở thu mua, chế biến và Chi cục Khai thác và Bảo vệ nguồn lợi thủy sản trong thực hiện chứng nhận. Trên cơ sở đó xây dựng mối liên kết giữa chủ tàu-những người thu gom thủy sản-chủ hàng xuất khẩu-cơ quan thẩm quyền.
Tính đến hết ngày 15/6/2010, cả nước đã cấp được 10.794 giấy chứng nhận thủy sản khai thác với gần 47.000 tấn thủy sản khai thác xuất khẩu vào thị trường châu Âu.
Cả nước có 20/28 tỉnh ven biển thực hiện việc chứng nhận thủy sản khai thác xuất khẩu vào thị trường châu Âu, trong đó có một số tỉnh có số lượng giấy chứng nhận lớn như Kiên Giang, Bà Rịa-Vũng Tàu, Bình Thuận, Bình Định.
Ngoài ra, tính đến ngày 19/7/2010, Cục Khai thác và Bảo vệ nguồn lợi thủy sản đã cấp hơn 1.150 giấy xác nhận cho hơn 14.500 tấn sản phẩm nhập khẩu để xuất khẩu vào thị trường châu Âu.
Mặc dù có nhiều khó khăn như vậy, Cục Khai thác và Bảo vệ nguồn lợi thủy sản khẳng định từ đầu năm đến nay, sản lượng và kim ngạch hải sản xuất khẩu vào thị trường châu Âu tuy có giảm nhưng không đáng kể.
Sản lượng giảm một phần các doanh nghiệp Việt Nam gặp khó khăn khi lần đầu tiên thực hiện quy chế chứng nhận trong quý 1. Mặt khác, các doanh nghiệp Việt Nam cũng đã tăng cường xuất khẩu sang các thị trường khác như Nhật, Mỹ, đối với cá ngừ sản lượng xuất khẩu sang Mỹ, Canada cũng tăng 500%.
Ngoài ra, giá trị xuất khẩu hải sản giảm 11% là do đồng euro mất giá so với đồng USD và dư âm khủng hoảng kinh tế cũng ảnh hưởng đến đến sức tiêu dùng và nhập khẩu của thị trường này./.
Sau 6 tháng thực hiện quy chế mới này, cả cơ quan quản lý và doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản đang vấp phải nhiều khó khăn, vướng mắc.
Thực hiện quy định của Hội đồng Liên minh châu Âu, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn đã có quyết định về việc ban hành Quy chế chứng nhận thủy sản khai thác xuất khẩu vào thị trường châu Âu.
Theo Cục Khai thác và Bảo vệ nguồn lợi thủy sản, nghề cá Việt Nam là nghề cá quy mô nhỏ, số lượng tàu thuyền nhiều; theo quy định mỗi giấy chứng nhận IUU cấp cho một tàu (với tàu lớn hơn 90 CV) dẫn đến một lô hàng cần rất nhiều giấy chứng nhận, do vậy mất rất nhiều thời gian và khó khăn cho chi cục và doanh nghiệp.
Trong khi đó, trình độ nhận thức của ngư dân, doanh nghiệp chưa cao, việc thực hiện khai báo trong giấy chứng nhận chưa nghiêm túc, thông tin không đầy đủ, không báo cáo hoặc báo cáo sai, không phù hợp với nghề và công suất tàu khai thác.
Bên cạnh đó, một số doanh nghiệp mua sản phẩm qua nhiều người thu gom thủy sản từ các tàu đã bị xóa đăng ký và giấy phép khai thác đã hết hạn, nên không xin được chứng nhận IUU.
Không chỉ Cục Khai thác và Bảo vệ nguồn lợi thủy sản mới phát hiện những khó khăn, nhiều doanh nghiệp tham dự hội nghị cũng bức xúc khi thực hiện quy chế mới này.
Theo cán bộ phụ trách chất lượng sản xuất Công ty cổ phần thủy sản Bạc Liêu, vừa qua công ty có 147 tấn hàng hải sản, khi làm thủ tục xin lấy chứng nhận IUU chỉ được cấp 1 giấy chứng nhận cho lô nguyên liệu này trong khi khách hàng yêu cầu chia làm 3 container, xuất 3 lần. Vì vậy, doanh nghiệp lo ngại nếu dùng giấy này xuất lô đầu tiên, hai lô sau sẽ không đủ thủ tục xuất khẩu.
Ngay cả với những sản phẩm nghêu mà Cục quản lý chất lượng nông lâm sản và thủy sản (Nafiqad) yêu cầu không phải xuất trình giấy chứng nhận khai thác, nhiều doanh nghiệp xuất khẩu nghêu vẫn gặp khó vì không có loại giấy này.
Ông Nguyễn Hữu Nghĩa - Trưởng phòng chất lượng Công ty cổ phần Gò Đàng (Tiền Giang) cho biết, hiện lô hàng của doanh nghiệp này đã bị tắc nghẽn tại cảng của Tây Ban Nha do phía nhập khẩu yêu cầu xuất trình giấy chứng nhận khai thác.
Để giải quyết những khó khăn này, Cục Khai thác và Bảo vệ nguồn lợi thủy sản cho rằng, cần sớm thống nhất với cơ quan chuyên môn của Ủy ban châu Âu để hoàn thiện các biểu mẫu chứng nhận thủy sản khai thác xuất khẩu vào thị trường châu Âu, đồng thời tham mưu để Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn ban hành quyết định về chứng nhận thủy sản khai thác xuất khẩu vào thị trường châu Âu nhằm đảm bảo hiệu lực và hiệu quả cao trong việc tổ chức thực hiện.
Bên cạnh đó, các Chi cục Khai thác và Bảo vệ nguồn lợi thủy sản đẩy mạnh việc tổ chức ghi nhật ký khai thác và báo cáo khai thác của tàu cá, nhất là các tàu cá có công suất lớn hơn 90 CV, tạo điều kiện thuận lợi cho công tác kiểm tra, giám sát và cấp giấy chứng nhận thủy sản khai thác.
Đồng thời, các doanh nghiệp xuất khẩu phải xác định việc chứng nhận thủy sản khai thác vừa là quyền lợi vừa là trách nhiệm để phối hợp chặt chẽ với các chủ tàu cá, cơ sở thu mua, chế biến và Chi cục Khai thác và Bảo vệ nguồn lợi thủy sản trong thực hiện chứng nhận. Trên cơ sở đó xây dựng mối liên kết giữa chủ tàu-những người thu gom thủy sản-chủ hàng xuất khẩu-cơ quan thẩm quyền.
Tính đến hết ngày 15/6/2010, cả nước đã cấp được 10.794 giấy chứng nhận thủy sản khai thác với gần 47.000 tấn thủy sản khai thác xuất khẩu vào thị trường châu Âu.
Cả nước có 20/28 tỉnh ven biển thực hiện việc chứng nhận thủy sản khai thác xuất khẩu vào thị trường châu Âu, trong đó có một số tỉnh có số lượng giấy chứng nhận lớn như Kiên Giang, Bà Rịa-Vũng Tàu, Bình Thuận, Bình Định.
Ngoài ra, tính đến ngày 19/7/2010, Cục Khai thác và Bảo vệ nguồn lợi thủy sản đã cấp hơn 1.150 giấy xác nhận cho hơn 14.500 tấn sản phẩm nhập khẩu để xuất khẩu vào thị trường châu Âu.
Mặc dù có nhiều khó khăn như vậy, Cục Khai thác và Bảo vệ nguồn lợi thủy sản khẳng định từ đầu năm đến nay, sản lượng và kim ngạch hải sản xuất khẩu vào thị trường châu Âu tuy có giảm nhưng không đáng kể.
Sản lượng giảm một phần các doanh nghiệp Việt Nam gặp khó khăn khi lần đầu tiên thực hiện quy chế chứng nhận trong quý 1. Mặt khác, các doanh nghiệp Việt Nam cũng đã tăng cường xuất khẩu sang các thị trường khác như Nhật, Mỹ, đối với cá ngừ sản lượng xuất khẩu sang Mỹ, Canada cũng tăng 500%.
Ngoài ra, giá trị xuất khẩu hải sản giảm 11% là do đồng euro mất giá so với đồng USD và dư âm khủng hoảng kinh tế cũng ảnh hưởng đến đến sức tiêu dùng và nhập khẩu của thị trường này./.
Liên Phương (TTXVN/Vietnam+)