Ngày 13/1, tại Hà Nội, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) phối hợp với Tổ chức Phát triển Công nghiệp Liên hợp quốc (UNIDO) tổ chức diễn đàn “Bảo vệ người tiêu dùng - Tăng cường đối thoại - Cải thiện kinh doanh.”
Theo đánh giá, khách hàng mua các sản phẩm của Việt Nam, trong đó có các tập đoàn đa quốc gia, đang ngày càng thắt chặt các nguyên tắc mua hàng để tuân thủ trách nhiệm xã hội doanh nghiệp không chỉ trong lĩnh vực môi trường và lao động. Mặc dù điều này giúp cải thiện các vấn đề môi trường và thực hiện chính sách lao động, nhưng xu hướng này vẫn có thể là trở ngại lớn đối với nhiều doanh nghiệp Việt Nam với hơn 90% là các doanh nghiệp nhỏ và vừa, khó có khả năng để thực hiện những yêu cầu nghiêm ngặt này.
Thời gian gần đây xuất hiện nhiều vụ quyền lợi của người tiêu dùng Việt Nam bị xâm phạm. Theo nhận định của nhiều chuyên gia, nguyên nhân do nhiều doanh nghiệp quá chú trọng vào những lợi ích tài chính trong ngắn hạn mà “phớt lờ” việc thỏa mãn những nhu cầu và mong muốn của người tiêu dùng. Thậm chí nhiều doanh nghiệp đã gây tổn thất nghiêm trọng lợi ích người tiêu dùng bằng những sản phẩm khiếm khuyết và sự cạnh tranh không lành mạnh.
Ông Nguyễn Văn Thành, Phó trưởng Ban Bảo vệ người tiêu dùng, Cục Quản lý cạnh tranh, Bộ Công Thương, cho biết Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng có một số điểm mới nhằm bảo vệ tốt hơn người tiêu dùng, đó là bảo vệ thông tin cá nhân người tiêu dùng; quy định rõ hơn trách nhiệm của bên thứ ba trong việc cung cấp thông tin; một số điều khoản trong hợp đồng giao kết giữa nhà cung cấp sản phẩm với người tiêu dùng đã được quy định để bảo vệ sự “yếu thế” của người tiêu dùng. Ngoài ra, vấn đề trách nhiệm bảo hành; trách nhiệm thu hồi hàng hóa; trách nhiệm bồi thường thiệt hại do hàng hóa có khuyết tật gây ra cũng được quy định chặt chẽ hơn.
Đặc biệt, Luật cũng quan tâm đến việc quản lý hợp đồng mẫu. Trong thời gian tới, Chính phủ có thể ban hành 9 nhóm danh mục hàng hóa, dịch vụ phải đăng ký hợp đồng mẫu, tuy nhiên, ngoài 9 nhóm này ra, trong quá trình kiểm tra, nếu phát hiện ra sai phạm tại bất kỳ nhóm hàng hóa, dịch vụ nào thì vẫn có thể hủy và yêu cầu làm lại hợp đồng.
Bên cạnh đó, phương pháp giải quyết tranh chấp giữa người tiêu dùng với doanh nghiệp đã linh hoạt hơn cho người tiêu dùng. Theo quy định, mức phạt dành cho doanh nghiệp vi phạm là 30 triệu đồng, tuy không đáng kể nhưng hình thức công khai đối với doanh nghiệp vi phạm có tác dụng tốt trong việc “răn đe.”
Theo thống kê từ Cục Quản lý cạnh tranh, năm 2010 Việt Nam đã xử lý 1.00 vụ kiện xâm phạm quyền lợi của người tiêu dùng, trong khi một nước ít dân như Hà Lan, mỗi năm xử lý 3 triệu vụ. Phải chăng người tiêu dùng Việt Nam ít bị xâm hại hơn? Ông Nguyễn Phương Nam, Phó Cục trưởng Cục Quản lý cạnh tranh, Bộ Công Thương lý giải: người tiêu dùng Việt Nam hiện chưa có kiến thức, ý thức trong việc sử dụng hàng hóa cũng như còn khá “dễ dãi”. Chính vì thế, người tiêu dùng cần được trang bị kiến thức và phải mạnh dạn tố cáo để bảo vệ quyền lợi cho mình.
Ông Florian Beranek, Cố vấn trưởng Dự án Trách nhiệm xã hội doanh nghiệp (UNIDO-EU) đưa ra khuyến cáo: Hiện có nhiều thương hiệu bán lẻ đang chờ mở cửa để “đổ bộ” vào Việt Nam. Cũng phải khẳng định, doanh nghiệp Việt Nam rất khó để cung cấp được dịch vụ tốt ngay lập tức như các doanh nghiệp nước ngoài. Vì thế trước mắt phải tạo thương hiệu và danh tiếng ngay tại thị trường nội địa và con đường ngắn nhất là đặt quyền lợi người tiêu dùng lên trên hết. Có như vậy doanh nghiệp mới nắm được cơ hội để tăng cường, mở rộng thị trường, từ đó tạo ra một nền tảng vững chắc để phát triển nền kinh tế bền vững.
Hơn nữa theo ông Florian Beranek Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng sẽ yêu cầu các doanh nghiệp làm ăn nghiêm túc hơn, ràng buộc trách nhiệm của các tổ chức, doanh nghiệp cung cấp hàng hóa với cộng đồng người tiêu dùng, trả lại vị trí “khách hàng là thượng đế” theo đúng nghĩa của phương châm này./.
Theo đánh giá, khách hàng mua các sản phẩm của Việt Nam, trong đó có các tập đoàn đa quốc gia, đang ngày càng thắt chặt các nguyên tắc mua hàng để tuân thủ trách nhiệm xã hội doanh nghiệp không chỉ trong lĩnh vực môi trường và lao động. Mặc dù điều này giúp cải thiện các vấn đề môi trường và thực hiện chính sách lao động, nhưng xu hướng này vẫn có thể là trở ngại lớn đối với nhiều doanh nghiệp Việt Nam với hơn 90% là các doanh nghiệp nhỏ và vừa, khó có khả năng để thực hiện những yêu cầu nghiêm ngặt này.
Thời gian gần đây xuất hiện nhiều vụ quyền lợi của người tiêu dùng Việt Nam bị xâm phạm. Theo nhận định của nhiều chuyên gia, nguyên nhân do nhiều doanh nghiệp quá chú trọng vào những lợi ích tài chính trong ngắn hạn mà “phớt lờ” việc thỏa mãn những nhu cầu và mong muốn của người tiêu dùng. Thậm chí nhiều doanh nghiệp đã gây tổn thất nghiêm trọng lợi ích người tiêu dùng bằng những sản phẩm khiếm khuyết và sự cạnh tranh không lành mạnh.
Ông Nguyễn Văn Thành, Phó trưởng Ban Bảo vệ người tiêu dùng, Cục Quản lý cạnh tranh, Bộ Công Thương, cho biết Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng có một số điểm mới nhằm bảo vệ tốt hơn người tiêu dùng, đó là bảo vệ thông tin cá nhân người tiêu dùng; quy định rõ hơn trách nhiệm của bên thứ ba trong việc cung cấp thông tin; một số điều khoản trong hợp đồng giao kết giữa nhà cung cấp sản phẩm với người tiêu dùng đã được quy định để bảo vệ sự “yếu thế” của người tiêu dùng. Ngoài ra, vấn đề trách nhiệm bảo hành; trách nhiệm thu hồi hàng hóa; trách nhiệm bồi thường thiệt hại do hàng hóa có khuyết tật gây ra cũng được quy định chặt chẽ hơn.
Đặc biệt, Luật cũng quan tâm đến việc quản lý hợp đồng mẫu. Trong thời gian tới, Chính phủ có thể ban hành 9 nhóm danh mục hàng hóa, dịch vụ phải đăng ký hợp đồng mẫu, tuy nhiên, ngoài 9 nhóm này ra, trong quá trình kiểm tra, nếu phát hiện ra sai phạm tại bất kỳ nhóm hàng hóa, dịch vụ nào thì vẫn có thể hủy và yêu cầu làm lại hợp đồng.
Bên cạnh đó, phương pháp giải quyết tranh chấp giữa người tiêu dùng với doanh nghiệp đã linh hoạt hơn cho người tiêu dùng. Theo quy định, mức phạt dành cho doanh nghiệp vi phạm là 30 triệu đồng, tuy không đáng kể nhưng hình thức công khai đối với doanh nghiệp vi phạm có tác dụng tốt trong việc “răn đe.”
Theo thống kê từ Cục Quản lý cạnh tranh, năm 2010 Việt Nam đã xử lý 1.00 vụ kiện xâm phạm quyền lợi của người tiêu dùng, trong khi một nước ít dân như Hà Lan, mỗi năm xử lý 3 triệu vụ. Phải chăng người tiêu dùng Việt Nam ít bị xâm hại hơn? Ông Nguyễn Phương Nam, Phó Cục trưởng Cục Quản lý cạnh tranh, Bộ Công Thương lý giải: người tiêu dùng Việt Nam hiện chưa có kiến thức, ý thức trong việc sử dụng hàng hóa cũng như còn khá “dễ dãi”. Chính vì thế, người tiêu dùng cần được trang bị kiến thức và phải mạnh dạn tố cáo để bảo vệ quyền lợi cho mình.
Ông Florian Beranek, Cố vấn trưởng Dự án Trách nhiệm xã hội doanh nghiệp (UNIDO-EU) đưa ra khuyến cáo: Hiện có nhiều thương hiệu bán lẻ đang chờ mở cửa để “đổ bộ” vào Việt Nam. Cũng phải khẳng định, doanh nghiệp Việt Nam rất khó để cung cấp được dịch vụ tốt ngay lập tức như các doanh nghiệp nước ngoài. Vì thế trước mắt phải tạo thương hiệu và danh tiếng ngay tại thị trường nội địa và con đường ngắn nhất là đặt quyền lợi người tiêu dùng lên trên hết. Có như vậy doanh nghiệp mới nắm được cơ hội để tăng cường, mở rộng thị trường, từ đó tạo ra một nền tảng vững chắc để phát triển nền kinh tế bền vững.
Hơn nữa theo ông Florian Beranek Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng sẽ yêu cầu các doanh nghiệp làm ăn nghiêm túc hơn, ràng buộc trách nhiệm của các tổ chức, doanh nghiệp cung cấp hàng hóa với cộng đồng người tiêu dùng, trả lại vị trí “khách hàng là thượng đế” theo đúng nghĩa của phương châm này./.
Quang Toàn (TTXVN/Vietnam)