Đương kim Tổng thống Mỹ Barack Obama thuộc phe Dân chủ và ông Mitt Romney, nhiều khả năng sẽ là đối thủ của ông trong cuộc bầu cử năm nay của phe Cộng hòa, đều muốn tạo ra ấn tượng mình là những người thân thiện với số đông quần chúng lớp dưới đang chật vật vì đời sống khó khăn do cuộc suy thoái kinh tế tồi tệ nhất kể từ những năm 1930. Tuy nhiên, việc cả hai đều là những triệu phú tốt nghiệp ở trường danh giá Harvard khiến lý lẽ của họ đôi khi kém thuyết phục. Những trợ lý của ông Obama từ lâu đã mô tả Romney, một cựu tài phiệt, là kẻ không có những nền tảng đạo đức cần thiết để phục vụ cho số đông quần chúng Mỹ. “Ông ta có vẻ hoàn toàn lơ đễnh với những trải nghiệm hàng ngày của người dân,” trợ lý chính trị của ông Obama trong chiến dịch tranh cử, David Axelrod, nói trên chương trình This Morning của đài truyền hình CBS tuần này. “Ông ấy là kẻ có đầu óc lệch lạc, dường như chỉ nhìn thế giới qua gương chiếu hậu”. Romney quả thực đã gặp rất nhiều vụ vạ miệng liên quan đến quá khứ đại tư bản của ông. Ứng viên Cộng hòa nói trong một cuộc phỏng vấn với kênh truyền hình CNN vào tháng Hai rằng ông “không quan tâm tới những người rất nghèo”, dù sau đó đã lên tiếng đính chính. Một tháng sau, Romney lại phát biểu: “Tôi muốn rằng có thể sa thải những người cung cấp dịch vụ cho tôi.” Tuy nhiên giờ đây, sau những chiến thắng liên tiếp giúp ông củng cố vững chắc vị trí dẫn đầu trong cuộc bầu cử sơ bộ của phe Cộng hòa, Romney, cũng như mọi ứng viên khác, lại lên tiếng khẳng định mình là một người bảo vệ nhiệt thành cho lợi ích của tầng lớp lao động và trung lưu Mỹ, bảy tháng trước cuộc bầu cử 6/11. Mở đầu bài phát biểu ở Wisconsin ngày thứ Ba, ông nói: “Các bạn sẽ không tìm thấy những người Mỹ có trái tim lớn hơn so với những người ở đây, trái tim của đất nước”. Ông cũng cho rằng Tổng thống Obama đang hưởng thụ một đời sống quá xa hoa: “Đã quá đủ rồi, bạn có nghĩ rằng nhiều năm ròng rã bay trên chiếc Air Force One (chuyên cơ của tổng thống Mỹ), vây quanh bởi một bộ sậu những kẻ nói với các bạn rằng các bạn đang làm rất tốt, như vậy là đủ để các bạn thấy rằng các bạn đang bị bỏ rơi.” Romney không phải là người đầu tiên chỉ trích Obama về sự xa rời quần chúng và lối sống thượng lưu. Trong chiến dịch tranh cử lần đầu vào năm 2008, đối thủ chính của ông Obama trong phe Dân chủ, bà Hillary Clinton và ứng viên Cộng hòa John McCain đều cố gắng thuyết phục các cử tri rằng một người học thức và nổi tiếng ăn nói hoa mỹ như ông Obama khó có thể giải quyết những mối bận tâm của giới lao động tay chân. Ông Obama sẽ đối mặt với một thử thách khó khăn hơn nhiều trong việc thu hút các cử tri lao động ở những bang quan trọng như Ohio hay Winconsin trong năm 2012 và đang cố gắng xây dựng hình ảnh mình như một người bảo vệ cho lợi ích của tầng lớp trung lưu bằng một nền kinh tế “công bằng” cho tất cả mọi người. Năm 2008, dù chiến thắng trong nhóm các cử tri gốc Latin, gốc Phi và thanh thiếu niên, ông Obama thua trong nhóm cử tri da trắng và không học đại học với khoảng cách 18 điểm phần trăm so với đối thủ McCain. May mắn cho tổng thống Mỹ là nhà triệu phú Romney, với quá khứ tài phiệt và đời sống còn xa hoa hơn, những căn nhà triệu đô cùng các xe hơi siêu sang, cũng không phải là một ứng viên lý tưởng cho bộ phận dân cư lao động.
Ông Obama cùng Thủ tướng Anh David Cameron đi xem một trận bóng rổ hôi tháng trước (Nguồn: Getty Images)
Obama đã có những nỗ lực khác thường để chứng minh mối liên hệ của ông với tầng lớp bình dân và khẳng định ông cũng chỉ là một người bình thường. Ông thường xuất hiện trên các kênh truyền hình thể thao, thể hiện tình yêu với bóng rổ hay bóng chày, những môn đại chúng, thay vì golf, môn mà ông chơi thường xuyên hơn, nhưng rõ ràng không phải của tầng lớp lao động. Vào ngày lễ thánh Patrick, ông Obama cũng đã tới một quán rượu ở Washington để làm một chai bia Guinness, loại bia bình dân của Mỹ. Ông cũng kể các câu chuyện bình dị về đời sống gia đình với vợ và con gái cùng chú chó Bo. Obama còn tiết lộ mỗi tối ông đều dành thời gian đọc 10 lá thư của những người Mỹ bình thường gửi cho ông kể về đời sống khó khăn của họ. Đệ nhất phu nhân Michelle Obama năm ngoái cũng đã xuất hiện trên báo trong các bức hình cho thấy bà đi mua hàng giá rẻ ở Target, một hệ thống siêu thị quen thuộc với các gia đình Mỹ bình dân. Romney thì đăng các ảnh ông đến ăn trong một tiệm bán đồ ăn nhanh trên Twitter và thay bộ đồ vét bóng lộn ông sử dụng trong chiến dịch 2008 bằng áo sơ mi phanh cổ và quần jean./.
Trần Trọng (Vietnam+)