Khoản tiền lên tới 6,6 tỷ USD được Mỹ gửi sang Iraq bằng máy bay, nhằm tái thiết đất nước này sau khi bắt đầu cuộc chiến năm 2003, rất có thể đã bị đánh cắp, tờ Los Angeles Times cho biết.
Sau khi cuộc chiến tranh tại Iraq do Mỹ phát động nổ ra vào tháng 3/2003, chính quyền của Tổng thống George W. Bush đã chuyển hàng núi tiền vào các dự án tái thiết đất nước này.
Lầu Năm góc khi ấy đã ước tính cứ một máy bay vận tải khổng lồ C-130 Hercules có thể đem theo 2,4 tỷ USD tiền mặt mệnh giá 100 USD. Theo tài liệu của tờ Los Angeles Times thì ban đầu, Bộ Quốc phòng Mỹ đã gửi sang Iraq một máy bay chở toàn tiền mặt, rồi tiếp theo là 20 chuyến bay khác cho tới tháng 5/2004, với tổng giá trị lên tới 12 tỷ USD. Và đây là số lượng tiền lớn nhất trong lịch sử được vận chuyển bằng máy bay.
Trong tháng này, Lầu Năm góc và chính quyền Iraq đã tiến hành quyết toán sổ sách. Nhưng mặc dù đã mất đến một năm để kiểm toán thì các quan chức Bộ Quốc phòng Mỹ vẫn không hiểu chuyện gì đã xảy ra với khoản tiền mặt lên tới 6,6 tỷ USD, đủ để vận hành những hệ thống trường công lớn nhất nước Mỹ như Los Angeles Unified và Chicago Public, cũng như nhiều hệ thống cơ quan nhà nước khác trong vòng một năm trời.
Chính vì thế, theo LA Times, lần đầu tiên các nhân viên kiểm toán liên bang đã đặt nghi vấn có thể một phần, hay thậm chí là toàn bộ số tiền mặt đã bị đánh cắp, nhưng cũng không loại trừ khả năng thất lạc hay lỗi kê khai sổ sách. Ông Stuart Bowen, đặc vụ của ủy ban tái thiết Iraq, một cơ quan thuộc Quốc hội Mỹ, nói rằng việc thất thoát 6,6 tỷ USD có thể là “vụ thụt két lớn nhất trong lịch sử Mỹ.”
Vụ mất mát bí ẩn này đã khiến Lầu Năm góc càng trở nên khó xử, nhất là khi mối quan hệ giữa Washington với Baghdad không còn được êm đẹp. Các quan chức Iraq đang dọa sẽ đưa vụ việc ra tòa để đòi lại số tiền, mà khoản tiền ấy đến từ chương trình đổi dầy lấy lương thực của Liên hợp quốc áp dụng cho nước này.
Hiện một số nhà thầu Mỹ đã bị cáo buộc là đã biển thủ hàng chục triệu USD tiền lại quả trong cuộc chiến ở Iraq, đặc biệt là trong giai đoạn hỗn loạn ban đầu. Tuy nhiên, theo LA Times một số quan chức Iraq cũng bị đặt trong diện tình nghi.
Việc vận chuyển tiền mặt bằng máy bay là một biện pháp mạo hiểm mà chính quyền của Tổng thống Bush đề ra nhằm khôi phục lại bộ máy chính phủ, cũng như khôi phục lại nền kinh tế Iraq sau những năm tháng bị kiệt quệ bởi lệnh trừng phạt mà Mỹ áp dụng với chính quyền Tổng thống Saddam Hussein.
Nhà Trắng đã quyết định sử dụng nguồn tiền từ Quỹ Phát triển Iraq mà Cục dự trữ Liên bang ở New York nắm giữ trong những năm chính quyền Hussein bị cấm vận.
Tiền mặt được vận chuyển bằng xe tải đầu kéo từ kho dự trữ liên bang ở Đông Rutherford, New Jersey, tới căn cứ không quân Andrews ở Maryland, rồi sau đó được chuyển tới Baghdad bằng máy bay. Các quan chức Mỹ sau đó chuyển số tiền vào một tầng hầm thuộc cung điện cũ của ông Hussein, rồi cuối cùng được phân phối cho các Bộ của Iraq cũng như các nhà thầu.
Tuy nhiên, việc kiểm soát dường như đã không được tiến hành chặt chẽ. Các nhà điều tra của Ủy ban cải cách chính phủ từng đưa ra những cứ liệu vào năm 2005 rằng “có bằng chứng về việc thất thoát, gian lận, lạm dụng trong chi tiêu thực tế và giải ngân các quỹ tại Iraq."
Các quan chức Iraq cho rằng phía Mỹ phải có trách nhiệm về điều này qua một thỏa thuận được ký kết giữa hai nước vào năm 2004.
Abdul Basit Turki Saeed, chủ tịch Hội đồng Kiểm toán tối cao Iraq, đã cảnh báo các quan chức Mỹ rằng chính phủ của ông sẽ đưa vụ việc tòa nếu cần thiết để thu hồi số tiền bị mất tích.
"Rõ ràng Iraq cần phải quan tâm và bảo vệ tài sản của mình," ông Samir Sumaidaie, Iraq Đại sứ Hoa Kỳ cho biết./.