Năm học 2011-2012 là năm học đầu tiên ngành giáo dục thực hiện Nghị quyết Đại hội lần thứ XI của Đảng về đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục, đào tạo nhằm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đáp ứng yêu cầu của công cuộc hiện đại hóa, hội nhập kinh tế quốc tế của đất nước.
Để hiểu rõ hơn những đổi mới này, phóng viên Vietnam+ đã có cuộc trao đổi với Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Vinh Hiển.
Thưa Thứ trưởng, để triển khai Nghị quyết Đại hội Đảng, ngành giáo dục sẽ tập trung giải quyết các vấn đề gì trong năm học này?
- Thứ trưởng Nguyễn Vinh Hiển: Năm học 2011-2012 có ý nghĩa đặc biệt vì đây là năm đầu tiên thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XI. Lãnh đạo Bộ Giáo dục và Đào tạo đã quán triệt năm học này, toàn ngành tập trung thực hiện bốn nhiệm vụ trọng tâm.
Thứ nhất là nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động giáo dục. Cụ thể, ở tất cả các bậc học đều thực hiện Chương trình hành động đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục đào tạo nhằm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đáp dứng yêu cầu của công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa, hội nhập kinh tế quốc tế của đất nước.
Tiếp tục rà soát, điều chỉnh nội dung dạy học và kiểm tra, đánh giá ở giáo dục phổ thông theo hướng giảm tải, phù hợp mục tiêu giáo dục.
Thứ hai là tiếp tục đổi mới công tác quản lý giáo dục, tăng cường phân cấp và phối hợp giữa các bộ, ban ngành, địa phương.
Thứ ba là chăm lo, đầu tư phát triển đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục, bồi dưỡng về mặt chuyên môn để nâng cao trình độ.
Thứ tư là phát triển mạng lưới trường, lớp và tăng cường cơ sở vật chất, thiết bị giáo dục.
Đổi mới là nhiệm vụ trọng tâm số 1. Ngành giáo dục cụ thể hóa nhiệm vụ này như thế nào thưa Thứ trưởng?
- Thứ trưởng Nguyễn Vinh Hiển: Không phải đến năm nay mới thực hiện mà đổi mới giáo dục đã được toàn ngành triển khai từ nhiều năm gần đây. Tuy nhiên năm học này sẽ được triển khai mạnh mẽ hơn.
Trên tinh thần Nghị quyết của Đảng về đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục nước nhà, ngành Giáo dục và Đào tạo sẽ hoàn thiện chiến lược phát triển giáo dục giai đoạn 2011-2020; tiếp tục đổi mới giáo dục nghề nghiệp; đổi mới chương trình, sách giáo khoa phổ thông; tiếp tục thực hiện phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ năm tuổi; củng cố và nâng cao chất lượng phổ cập giáo dục tiểu học và chống mù chữ, phổ cập giáo dục trung học cơ sở; thực hiện phân luồng, định hướng nghề nghiệp sau giáo dục trung học cơ sở; đa dạng loại hình và nội dung giáo dục thường xuyên, xây dựng xã hội học tập và hệ thống học tập suốt đời...
Một trong những đổi mới cụ thể là việc Bộ Giáo dục và Đào tạo đã thực hiện việc giảm tải chương trình sách giáo khoa ngay trong năm học 2011-2012. Chủ trương này của Bộ đã nhận được sự đồng thuận lớn của người dân. Có ý kiến cho rằng ngành giáo dục nên tiếp tục rà soát để giảm tải hơn nữa. Thứ trưởng có thể cho biết rõ hơn về chủ trương này?
- Thứ trưởng Nguyễn Vinh Hiển: Chúng tôi cũng rất vui khi dư luận ủng hộ. Giảm tải làm cho kiến thức tinh giản hơn. Chúng ta đang chuyển từ việc đánh giá học sinh lĩnh hội kiến thức kỹ năng sang việc các em vận dụng kiến thức kỹ năng như thế nào.
Việc giảm tải được Bộ thực hiện trên cơ sở nhiều đợt rà soát chương trình cũng như các ý kiến đóng góp của các chuyên gia. Theo đó, một số nội dung học sẽ bị bỏ hoặc chuyển sang phần đọc thêm.
Sau khi công bố bản dự thảo, Bộ đã nhận được trên 100 ý kiến gửi về. Có ý kiến chúng tôi đã tiếp thu sửa chữa ngay, có ý kiến phải để bổ sung sau. Vấn đề này sẽ có thể làm hàng năm nếu thấy chưa hợp lý. Chúng tôi đã chuyển nội dung giảm tải chính thức đến các sở giáo dục và đào tạo yêu cầu phổ biến đến giáo viên để kịp triển khai.
Giảm tải chương trình, Bộ có đổi mới thi cử, nhất là đổi mới thi tốt nghiệp trung học phổ thông không, thưa Thứ trưởng?
- Thứ trưởng Nguyễn Vinh Hiển: Việc giảm tải sẽ thực hiện đồng bộ với thi cử. Theo đó, nội dung đã được giảm tải, chuyển sang học thêm hoặc cắt bỏ thì sẽ không nằm trong chương trình thi.
Về kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông, năm học này Bộ sẽ đổi mới theo hướng tăng quyền tự chủ hơn cho các sở giáo dục và đào tạo đồng thời tăng cường thanh kiểm tra để đảm bảo an ninh thi cử. Dự kiến, Bộ sẽ bỏ chấm chéo bài thi môn tự luận giữa các tỉnh mà thay bằng chấm chéo giữa các khu vực trong tỉnh. Mục tiêu của việc đổi mới là làm cho kỳ thi đơn giản, nhưng vẫn hiệu quả.
Đi liền với niềm vui tựu trường là nỗi lo chi phí của các bậc phụ huynh. Bộ có biện pháp gì để chấn chỉnh tình trạng này?
- Thứ trưởng Nguyễn Vinh Hiển: Theo quy định của Luật giáo dục thì ngoài học phí và lệ phí thi tuyển sinh, người học không phải đóng một khoản thu nào khác.
Tuy nhiên, chúng ta cũng khuyến khích các nguồn hỗ trợ vốn đa dạng khác nhau, với tinh thần tự nguyện. Vì thực tế, ngân sách nhà nước đầu tư không đủ cho hoạt động của các trường.
Nhưng bất cứ hình thức tự nguyện mang tính ép buộc nào để huy động phụ huynh, học sinh đóng góp cũng là sai quy định.
Bộ đã có công văn yêu cầu các trường không được dùng tiền thu của học sinh, phụ huynh vào việc hỗ trợ việc dạy và học (vì khoản này đã có Nhà nước lo), không dùng để thưởng cho giáo viên, nhân viên nhà trường.
Sắp tới, Bộ sẽ tiến hành rà soát các khoản thu. Bộ cũng sẽ cùng các địa phương đổi mới hơn việc thanh tra kiểm tra.
Xin cảm ơn Thứ trưởng!/.
Để hiểu rõ hơn những đổi mới này, phóng viên Vietnam+ đã có cuộc trao đổi với Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Vinh Hiển.
Thưa Thứ trưởng, để triển khai Nghị quyết Đại hội Đảng, ngành giáo dục sẽ tập trung giải quyết các vấn đề gì trong năm học này?
- Thứ trưởng Nguyễn Vinh Hiển: Năm học 2011-2012 có ý nghĩa đặc biệt vì đây là năm đầu tiên thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XI. Lãnh đạo Bộ Giáo dục và Đào tạo đã quán triệt năm học này, toàn ngành tập trung thực hiện bốn nhiệm vụ trọng tâm.
Thứ nhất là nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động giáo dục. Cụ thể, ở tất cả các bậc học đều thực hiện Chương trình hành động đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục đào tạo nhằm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đáp dứng yêu cầu của công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa, hội nhập kinh tế quốc tế của đất nước.
Tiếp tục rà soát, điều chỉnh nội dung dạy học và kiểm tra, đánh giá ở giáo dục phổ thông theo hướng giảm tải, phù hợp mục tiêu giáo dục.
Thứ hai là tiếp tục đổi mới công tác quản lý giáo dục, tăng cường phân cấp và phối hợp giữa các bộ, ban ngành, địa phương.
Thứ ba là chăm lo, đầu tư phát triển đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục, bồi dưỡng về mặt chuyên môn để nâng cao trình độ.
Thứ tư là phát triển mạng lưới trường, lớp và tăng cường cơ sở vật chất, thiết bị giáo dục.
Đổi mới là nhiệm vụ trọng tâm số 1. Ngành giáo dục cụ thể hóa nhiệm vụ này như thế nào thưa Thứ trưởng?
- Thứ trưởng Nguyễn Vinh Hiển: Không phải đến năm nay mới thực hiện mà đổi mới giáo dục đã được toàn ngành triển khai từ nhiều năm gần đây. Tuy nhiên năm học này sẽ được triển khai mạnh mẽ hơn.
Trên tinh thần Nghị quyết của Đảng về đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục nước nhà, ngành Giáo dục và Đào tạo sẽ hoàn thiện chiến lược phát triển giáo dục giai đoạn 2011-2020; tiếp tục đổi mới giáo dục nghề nghiệp; đổi mới chương trình, sách giáo khoa phổ thông; tiếp tục thực hiện phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ năm tuổi; củng cố và nâng cao chất lượng phổ cập giáo dục tiểu học và chống mù chữ, phổ cập giáo dục trung học cơ sở; thực hiện phân luồng, định hướng nghề nghiệp sau giáo dục trung học cơ sở; đa dạng loại hình và nội dung giáo dục thường xuyên, xây dựng xã hội học tập và hệ thống học tập suốt đời...
Một trong những đổi mới cụ thể là việc Bộ Giáo dục và Đào tạo đã thực hiện việc giảm tải chương trình sách giáo khoa ngay trong năm học 2011-2012. Chủ trương này của Bộ đã nhận được sự đồng thuận lớn của người dân. Có ý kiến cho rằng ngành giáo dục nên tiếp tục rà soát để giảm tải hơn nữa. Thứ trưởng có thể cho biết rõ hơn về chủ trương này?
- Thứ trưởng Nguyễn Vinh Hiển: Chúng tôi cũng rất vui khi dư luận ủng hộ. Giảm tải làm cho kiến thức tinh giản hơn. Chúng ta đang chuyển từ việc đánh giá học sinh lĩnh hội kiến thức kỹ năng sang việc các em vận dụng kiến thức kỹ năng như thế nào.
Việc giảm tải được Bộ thực hiện trên cơ sở nhiều đợt rà soát chương trình cũng như các ý kiến đóng góp của các chuyên gia. Theo đó, một số nội dung học sẽ bị bỏ hoặc chuyển sang phần đọc thêm.
Sau khi công bố bản dự thảo, Bộ đã nhận được trên 100 ý kiến gửi về. Có ý kiến chúng tôi đã tiếp thu sửa chữa ngay, có ý kiến phải để bổ sung sau. Vấn đề này sẽ có thể làm hàng năm nếu thấy chưa hợp lý. Chúng tôi đã chuyển nội dung giảm tải chính thức đến các sở giáo dục và đào tạo yêu cầu phổ biến đến giáo viên để kịp triển khai.
Giảm tải chương trình, Bộ có đổi mới thi cử, nhất là đổi mới thi tốt nghiệp trung học phổ thông không, thưa Thứ trưởng?
- Thứ trưởng Nguyễn Vinh Hiển: Việc giảm tải sẽ thực hiện đồng bộ với thi cử. Theo đó, nội dung đã được giảm tải, chuyển sang học thêm hoặc cắt bỏ thì sẽ không nằm trong chương trình thi.
Về kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông, năm học này Bộ sẽ đổi mới theo hướng tăng quyền tự chủ hơn cho các sở giáo dục và đào tạo đồng thời tăng cường thanh kiểm tra để đảm bảo an ninh thi cử. Dự kiến, Bộ sẽ bỏ chấm chéo bài thi môn tự luận giữa các tỉnh mà thay bằng chấm chéo giữa các khu vực trong tỉnh. Mục tiêu của việc đổi mới là làm cho kỳ thi đơn giản, nhưng vẫn hiệu quả.
Đi liền với niềm vui tựu trường là nỗi lo chi phí của các bậc phụ huynh. Bộ có biện pháp gì để chấn chỉnh tình trạng này?
- Thứ trưởng Nguyễn Vinh Hiển: Theo quy định của Luật giáo dục thì ngoài học phí và lệ phí thi tuyển sinh, người học không phải đóng một khoản thu nào khác.
Tuy nhiên, chúng ta cũng khuyến khích các nguồn hỗ trợ vốn đa dạng khác nhau, với tinh thần tự nguyện. Vì thực tế, ngân sách nhà nước đầu tư không đủ cho hoạt động của các trường.
Nhưng bất cứ hình thức tự nguyện mang tính ép buộc nào để huy động phụ huynh, học sinh đóng góp cũng là sai quy định.
Bộ đã có công văn yêu cầu các trường không được dùng tiền thu của học sinh, phụ huynh vào việc hỗ trợ việc dạy và học (vì khoản này đã có Nhà nước lo), không dùng để thưởng cho giáo viên, nhân viên nhà trường.
Sắp tới, Bộ sẽ tiến hành rà soát các khoản thu. Bộ cũng sẽ cùng các địa phương đổi mới hơn việc thanh tra kiểm tra.
Xin cảm ơn Thứ trưởng!/.
Phạm Mai (Vietnam+)