Chiều 9/11, thảo luận ở hội trường về việc thực hiện cải cách thủ tục hành chính trong một số lĩnh vực liên quan trực tiếp đến công dân và doanh nghiệp theo chương trình tổng thể cải cách hành chính nhà nước giai đoạn 2001-2010, các đại biểu Quốc hội đã đề xuất nhiều giải pháp đáng chú ý nhằm tiếp tục nâng cao hiệu quả công tác quan trọng này.
Các đại biểu đều nhất trí với đánh giá trong Báo cáo giám sát của Ủy ban Thường vụ Quốc hội là chương trình tổng thể cải cách hành chính, trong đó khâu đột phá là cải cách thủ tục hành chính đã đạt được những kết quả đáng ghi nhận, tích cực; thể hiện ở hiệu quả và những tác động xã hội rõ rệt.
Một số lượng lớn các thủ tục hành chính rườm rà, chồng chéo, không hợp lý, dễ bị lợi dụng, lạm dụng đã được rà soát, loại bỏ hoặc sửa đổi, bổ sung; nhiều thủ tục hành chính mới được ban hành theo hướng công khai, minh bạch, thuận lợi, hướng tới xây dựng một nền hành chính phục vụ, chuyên nghiệp, hiện đại, đáp ứng được yêu cầu quản lý nhà nước, tạo thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp, thu hút đầu tư, được nhân dân và cộng đồng quốc tế ghi nhận.
Các đại biểu đồng tình kết quả thực hiện cải cách thủ tục hành chính đã khẳng định tính đúng đắn về chủ trương và các giải pháp thực hiện, tạo đà cho việc thực hiện cải cách hành chính trong những năm tiếp theo.
Thông qua rà soát thủ tục hành chính, nhiều bất hợp lý trong quy định về chức năng, nhiệm vụ và cơ cấu tổ chức của các cơ quan trong bộ máy hành chính đã được phát hiện. Đây là cơ sở quan trọng để nghiên cứu điều chỉnh chức năng, nhiệm vụ, sự phân công, phân cấp cũng như sắp xếp tổ chức bộ máy theo hướng tinh gọn, khắc phục tình trạng chồng chéo, trùng lắp.
Đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức đã từng bước được trưởng thành cả về trình độ chuyên môn, nghiệp vụ và kỹ năng ứng dụng công nghệ thông tin. Đầu tư trang thiết bị, cơ sở vật chất và ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động quản lý nhà nước nói chung và trong lĩnh vực cải cách thủ tục hành chính nói riêng đã góp phần từng bước hiện đại hóa nền hành chính nhà nước.
Vừa tạo thuận lợi cho người dân vừa bảo đảm yêu cầu quản lý Nhà nước
Đi sâu phân tích nguyên nhân của những hạn chế, nhiều đại biểu cho rằng tình trạng cán bộ, công chức giải quyết công việc chậm trễ, cửa quyền, hách dịch, sách nhiễu, tiêu cực, tham nhũng còn phổ biến; tình trạng doanh nghiệp, công dân phải đi lại nhiều lần chưa được khắc phục là một trong những nguyên nhân rất cơ bản làm cho mức độ hài lòng của người dân, doanh nghiệp về công tác cải cách thủ tục hành chính chưa cao.
Nhận thức của một bộ phận cán bộ, công chức về vai trò, ý nghĩa quan trọng và tác động tích cực của cải cách thủ tục hành chính còn hạn chế, chưa thấy rõ vai trò, ý nghĩa quan trọng và tác động tích cực của cải cách thủ tục hành chính trong phát triển kinh tế-xã hội và hội nhập kinh tế-quốc tế...
Đề xuất, kiến nghị những giải pháp để khắc phục những hạn chế, bất cập, hầu hết các đại biểu đều cho rằng cần phải xác định thủ tục hành chính là một khâu của quản lý nhà nước và phụ thuộc nhiều vào thể chế, bộ máy và trình độ phát triển kinh tế-xã hội.
Do vậy, cải cách thủ tục hành chính một mặt phải tạo điều kiện thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp, mặt khác phải bảo đảm yêu cầu quản lý của Nhà nước; đòi hỏi phải được tiến hành đồng bộ, khẩn trương, kiên trì, liên tục.
Theo đại biểu Phạm Mạnh Hùng (Thái Nguyên), cải cách mạnh mẽ thủ tục hành chính cần gắn liền với cải cách tư pháp. Còn đại biểu Đại biểu Nguyễn Văn Ba (Khánh Hòa) cho rằng, cần tăng cường khâu kiểm tra, giám sát để phát hiện và xử lý nghiêm những ai không thực hiện đúng quy trình. Đặc biệt phát huy vai trò quan trọng, sự vào cuộc của Hội đồng Nhân dân các cấp, của các tổ chức chính trị xã hội, nghề nghiệp.
Cũng cần nghiên cứu áp dụng một quy trình tiêu chuẩn đối với thủ tục hành chính, xây dựng một hệ thống quy chuẩn để tất cả phải làm theo và trên cơ sở đó đánh giá được mức độ; tăng cường phổ cập thông tin để người dân nắm được những việc mình cần làm.
Đại biểu Trần Du Lịch (Thành phố Hồ Chí Minh) nhận định sau khi cải cách thủ tục hành chính cần phải tập trung vào bộ máy tổ chức. Tán thành với các ý kiến phát biểu trước đề nghị Quốc hội cần phải ra Nghị quyết giám sát chuyên đề về cải cách thủ tục hành chính, đại biểu Trần Du Lịch đề nghị Nghị quyết cần đánh giá mặt tích cực, hạn chế và rút ra những bài học kinh nghiệm; đề nghị ủng hộ Chính phủ nâng cấp cơ quan chuyên trách hành chính thành cơ quan trực thuộc Chính phủ, đủ thẩm quyền, quyền hạn thực hiện chức năng của mình, từ sự rút kinh nghiệm này quyết tâm chuyển từ nền hành chính quản lý sang nền hành chính phục vụ.
Đại biểu đánh giá việc chuyển sang nền hành chính phục vụ sẽ giải quyết một vấn đề rất lớn là Nhà nước không bao cấp những quan hệ dân sự mà hiện nay bộ máy hành chính đang làm...
Cần quan tâm tới yếu tố con người
Theo đại biểu Mai Thị Ánh Tuyết (An Giang), cải cách thủ tục hành chính cần quan tâm đặc biệt yếu tố con người, đánh giá được mức độ hài lòng của người dân và doanh nghiệp, coi đó là thước đo hiệu quả; tập trung vào những lĩnh vực liên quan trực tiếp đến đời sống, sản xuất của người dân và doanh nghiệp.
Đại biểu đề nghị yếu tố cơ sở vật chất, đặc biệt là yếu tố con người cần được đánh giá một cách thấu đáo để có những giải pháp đồng bộ trong thời gian tới. Cải cách thủ tục hành chính là vấn đề quan trọng nhưng vấn đề con người thực thi những thủ tục hành chính còn quan trọng hơn, bao gồm các yếu tố số lượng nhân lực, trình độ chuyên môn, phẩm chất đạo đức của đội ngũ cán bộ công chức, các chính sách đào tạo, tiền lương, chế độ... Chương trình cải cách thủ tục hành chính cần hướng dẫn thống nhất về các tiêu chí đánh giá mức độ hài lòng của người dân và doanh nghiệp để làm thước đo hiệu quả của chương trình.
Theo đại biểu Mai Thị Ánh Tuyết, để nâng cao hiệu quả cải cách hành chính, ngoài việc cải cách công tác lập pháp và tư pháp, cần quan tâm đúng mức cơ chế, chính sách đào tạo đạo đức, phẩm chất đội ngũ cán bộ, công chức, phát huy hiệu quả hiện đại hóa nền hành chính đồng thời hỗ trợ người dân và doanh nghiệp qua các hoạt động tư vấn, hướng dẫn kèm theo tăng cường hành lang pháp lý....
Cũng đồng tình cần căn cứ mức độ hài lòng của người dân và doanh nghiệp làm thước đo hiệu quả cải cách thủ tục hành chính, đại biểu Trần Việt Hưng (Hòa Bình) kiến nghị cần sớm hoàn thiện thể chế, cụ thể là sửa đổi, bổ sung các quy định trong các lĩnh vực người dân quan tâm như đất đai, thuế; bổ sung các tiêu chí, nhất là tiêu chí về hiệu quả quản lý nhà nước và hiệu quả kinh tế vì xét đến cùng mọi cải cách phải giúp người dân, doanh nghiệp và cơ quan nhà nước tiết kiệm được chi phí ở mức cao nhất; tăng cường công tác tuyên truyền; kiểm tra, giám sát...
Đại biểu Nguyễn Văn Phát (Thanh Hóa) nhấn mạnh thủ tục hành chính là nơi giao tiếp giữa người dân, doanh nghiệp và cơ quan nhà nước. Do đó, cần nhanh chóng xóa bỏ các quy định về thủ tục hành chính không cần thiết, không hợp lý; ban hành văn bản quy phạm pháp luật gắn với quá trình giải quyết các thủ tục hành chính một cách thiết thực nhất; giải pháp nâng cao hiệu quả hiệu lực của các thủ tục hành chính cần đúng đắn, phù hợp với thực tiễn.
Cần có giải pháp mạnh trong cải cách chế độ công vụ, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ công chức, quan tâm chế độ chính sách coi đây là động lực quan trọng; quan tâm ứng dụng công nghệ thông tin, công cụ đắc lực nâng cao tính công khai minh bạch của các thủ tục hành chính, để công dân và doanh nghiệp biết; thưởng phạt nghiêm minh; coi trọng đẩy mạnh thực hiện cơ chế một cửa, một cửa liên thông, coi đây là một phương pháp quan trọng, áp dụng một hệ thống quản lý chất lượng tiên tiến.
Đại biểu cho rằng, cần tiếp tục nghiên cứu và phân cấp mạnh hơn nữa cho địa phương, hình thành một hệ thống kiểm tra giám sát chặt chẽ các khâu, làm rõ thẩm quyền của các cấp, tránh sự chồng chéo, đổ lỗi, thiếu nghiêm túc trong thực hiện; quy định trách nhiệm giải trình của cơ quan nhà nước trước công dân
Đại biểu Phạm Phương Thảo (Thành phố Hồ Chí Minh) thẳng thắn nêu lên những hạn chế như quy trình thủ tục hành chính còn rườm rà ở một số khâu, lĩnh vực; kỷ luật kỷ cương một số cơ quan hành chính còn lỏng lẻo; kết nối thông tin chiều rộng chưa đồng bộ; phối hợp công việc ngang-dọc chưa thực sự tốt...
Từ cách nhìn đó, đại biểu kiến nghị cần nhanh chóng sửa đổi, bổ sung về mặt thể chế; mạnh dạn phân công, phân cấp, làm rõ thẩm quyền quản lý nhà nước, phát huy thẩm quyền quản lý nhà nước theo ngành dọc; xây dựng phát triển nguồn nhân lực, đổi mới cách đánh giá công chức cho sát và đúng hơn, tiếp tục đổi mới phương thức hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công, dịch vụ công; thường xuyên khảo sát, thăm dò mức độ hài lòng của người dân về kết quả cải cách hành chính.
Báo cáo thêm trước Quốc hội về việc thực hiện Đề án 30, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc bày tỏ sự đồng tình, nhất trí với báo cáo giám sát của Ủy ban Thường vụ Quốc hội; tiếp thu ý kiến góp ý của các đại biểu Quốc hội và khẳng định sẽ tiếp tục triển khai quyết liệt và đồng bộ hơn nữa nhiệm vụ này trong thời gian tới; giải quyết tốt mối quan hệ giữa nhân dân với chính quyền, góp phần thúc đẩy kinh tế-xã hội đất nước với mục tiêu là tạo điều kiện cho người dân và doanh nghiệp nhưng phải đảm bảo công tác quản lý của nhà nước.
Cải cách thủ tục hành chính, tiến tới cải cách thể chế các quy định hành chính là xu thế tất yếu, điều kiện đưa đất nước phát triển nhanh, bền vững. Đây là công việc khó khăn đòi hỏi quyết tâm, trách nhiệm, trình độ của đội ngũ cán bộ, công chức; sự ủng hộ mạnh mẽ từ phía nhân dân.
Theo Bộ trưởng Nguyễn Xuân Phúc, thành công của Đề án 30 chỉ là bước đầu, vấn đề quan trọng, mang tính quyết liệt là phải hoàn thành trong thời gian sớm nhất việc thực thi phương án đơn giản hóa của gần 5.000 thủ tục hành chính, bảo đảm kiểm soát chặt chẽ thủ tục hành chính, tránh phát sinh thủ tục mới, gây phiền hà và tạo hành lang pháp lý cho người dân tham gia giám sát việc thực hiện thủ tục hành chính.
Bộ trưởng thừa nhận, qua triển khai Đề án 30, cho thấy còn nhiều sự nhũng nhiễu cho người dân và doanh nghiệp do quy định của thủ tục hành chính và do một bộ phận cán bộ công chức trong thực hiện. Chính phủ đã nhận rõ những hạn chế, tồn tại, khuyết điểm và nguyên nhân để chủ động triển khai đồng bộ các giải pháp, trong đó ưu tiên tập trung quý 4 năm 2010 và 6 tháng đầu năm 2011 thực thi xong phương án đơn giản hóa gần 5.000 thủ tục hành chính thuộc phạm vi thẩm quyền của Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương đồng thời tổ chức thực hiện Nghị định 63 về kiểm soát khu vực hành chính và Nghị định số 20 về tiếp nhận, xử lý phản ánh của cá nhân, tổ chức về thủ tục hành chính.
Thông qua đó, Chính phủ thực hiện việc đổi mới quy trình ban hành và thực hiện chính sách để từng bước nâng cao chất lượng thể chế, trước mắt là các quy định về thủ tục hành chính và cắt giảm gánh nặng hành chính cho người dân và doanh nghiệp.
Để sớm đưa phương án đơn giản hóa gần 5.000 thủ tục hành chính vào cuộc sống, đáp ứng kỳ vọng của nhân dân, với khẩu hiệu "chung tay cải cách thủ tục hành chính," Bộ trưởng Nguyễn Xuân Phúc đề nghị Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đưa vào chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2011 việc sửa đổi, bổ sung những luật, pháp lệnh để đảm bảo thực thi các phương án đơn giản hóa thủ tục hành chính theo nguyên tắc một luật sửa nhiều luật, một pháp lệnh sửa nhiều pháp lệnh và theo trình tự thủ tục rút gọn.
Bên cạnh đó, cần đưa nội dung giám sát việc thực thi đơn giản hóa thủ tục hành chính và triển khai đề án 30 vào một chương trình kỳ họp thích hợp của khóa XIII để đảm bảo việc thực hiện cải cách thủ tục hành chính một cách triệt để, sớm mang lại lợi ích cho người dân và cộng đồng doanh nghiệp, tránh tình trạng các cơ quan chức năng chậm trễ, kéo dài việc thực thi các phương án đơn giản hóa thủ tục hành chính.
Đồng tình với ý kiến của nhiều đại biểu Quốc hội, Bộ trưởng Nguyễn Xuân Phúc đề nghị Quốc hội ra Nghị quyết chuyên đề về vấn đề này...
Bộ trưởng đề nghị các bộ, ngành, địa phương thực hiện nghiêm túc đúng tiến độ, chất lượng các phương án đơn giản hóa thủ tục hành chính; bố trí cán bộ có trình độ và năng lực để giải quyết tốt thủ tục hành chính cho người dân và doanh nghiệp. Bộ trưởng cũng bày tỏ mong muốn sự tham gia của người dân và các cơ quan báo chí trong giám sát việc thực hiện đơn giản hóa thủ tục hành chính.
Công nghệ thông tin có vai trò quan trọng
Tại phiên thảo luận, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Phạm Khôi Nguyên cho biết Bộ Tài nguyên và Môi trường là cơ quan chủ trì đã thành lập năm đoàn tổng kết việc thực hiện Luật đất đai ở các địa phương. Một trong nội dung quan trọng của tổng kết này liên quan đến thủ tục hành chính.
Từ tổng kết này, Bộ đang chuẩn bị dự thảo đề cương luật sửa đổi, trong đó sẽ dành trọn một chương về thủ tục hành chính liên quan đến quản lý và sử dụng đất đai (quy định cụ thể về thủ tục trình tự giao đất, cấp giấy chứng nhận cho người đang sử dụng đất, chuyển mục đích sử dụng đất...).
Xung quanh những ý kiến phản ánh vẫn còn nhiều rườm rà, phức tạp trong trong thủ tục về đất đai, Bộ trưởng cho biết hiện nay trong lĩnh vực đất đai có 85 thủ tục hành chính. Thực hiện Đề án 30, trong 85 thủ tục hành chính, bước đầu đã thay thế 66 thủ tục hành chính bằng 54 thủ tục mới, sửa đổi 18 thủ tục và bãi bỏ 2 thủ tục, qua đó giảm 52% chi phí...
Về việc rút ngắn thời gian giao đất và đăng ký cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lần đầu và các lần thay đổi, Bộ trưởng cho biết thời gian qua, trong lúc chưa sửa Luật, Nghị định 96 đã được ban hành. Qua đó trước dự án phải cần thời gian từ 4 đến 6 năm mới giao đất, bây giờ đã cải cách rút ngắn 1/2, 1/3 thời gian giao đất.
Trao đổi về vấn đề thế chấp, Bộ trưởng nêu quan điểm của Bộ là phải thế chấp đất đai trong thực hiện các giao dịch. Bộ trưởng phân tích đất đai có hai người chủ, một là người dân (đã giao cho người dân bảy quyền) và trong Hiến pháp quy định đất đai là sở hữu toàn dân và Nhà nước là người đại diện. Vì vậy người dân đi giao dịch mà không đăng ký thế chấp thì nhà nước không kiểm soát được quyền của Nhà nước với đất đai.
Chính vì vậy Bộ trưởng khẳng định tuy thế chấp còn một số vấn đề khó khăn những cần phải làm, hơn nữa việc đăng ký thế chấp còn đảm bảo quyền của người có lợi ích liên quan; tạo tiền đề cho thị trường bất động sản phát triển bền vững, minh bạch.
Đề cập vai trò quan trọng của ứng dụng công nghệ thông tin trong cải cách hành chính, Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Lê Doãn Hợp nêu tính cấp thiết ứng dụng công nghệ thông tin vào cải cách thủ tục hành chính.
Dẫn chứng về những bộ, ngành và địa phương làm tốt công tác này trong thời gian qua, Bộ trưởng cũng đề cập tới những bất cập trong việc ứng dụng công nghệ thông tin trong cải cách hành chính đó là việc ứng dụng còn trên quy mô nhỏ, hệ thống thông tin chuyên ngành quy mô quốc gia tạo nền tảng cho việc phát triển chính phủ điện tử chưa được triển khai trên diện rộng; ứng dụng thông tin phục vụ hai đối tượng người dân và doanh nghiệp còn nhiều hạn chế; kinh phí đầu tư cho ứng dụng công nghệ thông tin còn hạn hẹp...
Để đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong thời gian tới, Bộ trưởng Lê Doãn Hợp cho biết Bộ Thông tin và Truyền thông đã trình Chính phủ phê duyệt 4bốn đề án lớn và sẽ thực hiện từ 2011-2015 gồm đề án sớm đưa Việt Nam thành quốc gia mạnh về công nghệ thông tin và truyền thông gồm sáu nhiệm vụ chính trong đó có nhiệm vụ ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý nhà nước và đời sống xã hội; đề án tổ chức Chính phủ điện tử từ thông suốt Trung ương tới địa phương và cơ sở; đề án Chiến lược đào tạo nguồn nhân lực công nghệ thông tin; chương trình mục tiêu quốc gia đưa thông tin về cơ sở đặc biệt vùng sâu, vùng xa, các xã nghèo khó khăn (gồm điện thoại, tivi, truyền thanh, máy tính, Internet....)
Kết luận phiên thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu nêu rõ thời gian tới, để tiếp tục cải cách thủ tục hành chính cần chú trọng tới việc hoàn thiện hệ thống pháp luật (quy trình, hồ sơ, thủ tục, thời gian...) tạo môi trường, công khai, minh bạch; tăng cường kiểm tra, giám sát thực hiện; tiếp tục rà soát để sửa đổi, bổ sung loại bỏ những quy định không phù hợp, những thủ tục không cần thiết.
Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu đặc biệt nhấn mạnh tới nguồn nhân lực trong cải cách hành chính trong đó trình độ, đạo đức... là những vấn đề then chốt.
Phó Chủ tịch Uông Chu Lưu cho biết trên cơ sở đề nghị của các vị đại biểu Quốc hội, các cơ quan hữu quan sẽ sớm xây dựng dự thảo Nghị quyết về giám sát chuyên đề cải cách thủ tục hành chính trình Quốc hội trong kỳ họp này./.
Các đại biểu đều nhất trí với đánh giá trong Báo cáo giám sát của Ủy ban Thường vụ Quốc hội là chương trình tổng thể cải cách hành chính, trong đó khâu đột phá là cải cách thủ tục hành chính đã đạt được những kết quả đáng ghi nhận, tích cực; thể hiện ở hiệu quả và những tác động xã hội rõ rệt.
Một số lượng lớn các thủ tục hành chính rườm rà, chồng chéo, không hợp lý, dễ bị lợi dụng, lạm dụng đã được rà soát, loại bỏ hoặc sửa đổi, bổ sung; nhiều thủ tục hành chính mới được ban hành theo hướng công khai, minh bạch, thuận lợi, hướng tới xây dựng một nền hành chính phục vụ, chuyên nghiệp, hiện đại, đáp ứng được yêu cầu quản lý nhà nước, tạo thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp, thu hút đầu tư, được nhân dân và cộng đồng quốc tế ghi nhận.
Các đại biểu đồng tình kết quả thực hiện cải cách thủ tục hành chính đã khẳng định tính đúng đắn về chủ trương và các giải pháp thực hiện, tạo đà cho việc thực hiện cải cách hành chính trong những năm tiếp theo.
Thông qua rà soát thủ tục hành chính, nhiều bất hợp lý trong quy định về chức năng, nhiệm vụ và cơ cấu tổ chức của các cơ quan trong bộ máy hành chính đã được phát hiện. Đây là cơ sở quan trọng để nghiên cứu điều chỉnh chức năng, nhiệm vụ, sự phân công, phân cấp cũng như sắp xếp tổ chức bộ máy theo hướng tinh gọn, khắc phục tình trạng chồng chéo, trùng lắp.
Đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức đã từng bước được trưởng thành cả về trình độ chuyên môn, nghiệp vụ và kỹ năng ứng dụng công nghệ thông tin. Đầu tư trang thiết bị, cơ sở vật chất và ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động quản lý nhà nước nói chung và trong lĩnh vực cải cách thủ tục hành chính nói riêng đã góp phần từng bước hiện đại hóa nền hành chính nhà nước.
Vừa tạo thuận lợi cho người dân vừa bảo đảm yêu cầu quản lý Nhà nước
Đi sâu phân tích nguyên nhân của những hạn chế, nhiều đại biểu cho rằng tình trạng cán bộ, công chức giải quyết công việc chậm trễ, cửa quyền, hách dịch, sách nhiễu, tiêu cực, tham nhũng còn phổ biến; tình trạng doanh nghiệp, công dân phải đi lại nhiều lần chưa được khắc phục là một trong những nguyên nhân rất cơ bản làm cho mức độ hài lòng của người dân, doanh nghiệp về công tác cải cách thủ tục hành chính chưa cao.
Nhận thức của một bộ phận cán bộ, công chức về vai trò, ý nghĩa quan trọng và tác động tích cực của cải cách thủ tục hành chính còn hạn chế, chưa thấy rõ vai trò, ý nghĩa quan trọng và tác động tích cực của cải cách thủ tục hành chính trong phát triển kinh tế-xã hội và hội nhập kinh tế-quốc tế...
Đề xuất, kiến nghị những giải pháp để khắc phục những hạn chế, bất cập, hầu hết các đại biểu đều cho rằng cần phải xác định thủ tục hành chính là một khâu của quản lý nhà nước và phụ thuộc nhiều vào thể chế, bộ máy và trình độ phát triển kinh tế-xã hội.
Do vậy, cải cách thủ tục hành chính một mặt phải tạo điều kiện thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp, mặt khác phải bảo đảm yêu cầu quản lý của Nhà nước; đòi hỏi phải được tiến hành đồng bộ, khẩn trương, kiên trì, liên tục.
Theo đại biểu Phạm Mạnh Hùng (Thái Nguyên), cải cách mạnh mẽ thủ tục hành chính cần gắn liền với cải cách tư pháp. Còn đại biểu Đại biểu Nguyễn Văn Ba (Khánh Hòa) cho rằng, cần tăng cường khâu kiểm tra, giám sát để phát hiện và xử lý nghiêm những ai không thực hiện đúng quy trình. Đặc biệt phát huy vai trò quan trọng, sự vào cuộc của Hội đồng Nhân dân các cấp, của các tổ chức chính trị xã hội, nghề nghiệp.
Cũng cần nghiên cứu áp dụng một quy trình tiêu chuẩn đối với thủ tục hành chính, xây dựng một hệ thống quy chuẩn để tất cả phải làm theo và trên cơ sở đó đánh giá được mức độ; tăng cường phổ cập thông tin để người dân nắm được những việc mình cần làm.
Đại biểu Trần Du Lịch (Thành phố Hồ Chí Minh) nhận định sau khi cải cách thủ tục hành chính cần phải tập trung vào bộ máy tổ chức. Tán thành với các ý kiến phát biểu trước đề nghị Quốc hội cần phải ra Nghị quyết giám sát chuyên đề về cải cách thủ tục hành chính, đại biểu Trần Du Lịch đề nghị Nghị quyết cần đánh giá mặt tích cực, hạn chế và rút ra những bài học kinh nghiệm; đề nghị ủng hộ Chính phủ nâng cấp cơ quan chuyên trách hành chính thành cơ quan trực thuộc Chính phủ, đủ thẩm quyền, quyền hạn thực hiện chức năng của mình, từ sự rút kinh nghiệm này quyết tâm chuyển từ nền hành chính quản lý sang nền hành chính phục vụ.
Đại biểu đánh giá việc chuyển sang nền hành chính phục vụ sẽ giải quyết một vấn đề rất lớn là Nhà nước không bao cấp những quan hệ dân sự mà hiện nay bộ máy hành chính đang làm...
Cần quan tâm tới yếu tố con người
Theo đại biểu Mai Thị Ánh Tuyết (An Giang), cải cách thủ tục hành chính cần quan tâm đặc biệt yếu tố con người, đánh giá được mức độ hài lòng của người dân và doanh nghiệp, coi đó là thước đo hiệu quả; tập trung vào những lĩnh vực liên quan trực tiếp đến đời sống, sản xuất của người dân và doanh nghiệp.
Đại biểu đề nghị yếu tố cơ sở vật chất, đặc biệt là yếu tố con người cần được đánh giá một cách thấu đáo để có những giải pháp đồng bộ trong thời gian tới. Cải cách thủ tục hành chính là vấn đề quan trọng nhưng vấn đề con người thực thi những thủ tục hành chính còn quan trọng hơn, bao gồm các yếu tố số lượng nhân lực, trình độ chuyên môn, phẩm chất đạo đức của đội ngũ cán bộ công chức, các chính sách đào tạo, tiền lương, chế độ... Chương trình cải cách thủ tục hành chính cần hướng dẫn thống nhất về các tiêu chí đánh giá mức độ hài lòng của người dân và doanh nghiệp để làm thước đo hiệu quả của chương trình.
Theo đại biểu Mai Thị Ánh Tuyết, để nâng cao hiệu quả cải cách hành chính, ngoài việc cải cách công tác lập pháp và tư pháp, cần quan tâm đúng mức cơ chế, chính sách đào tạo đạo đức, phẩm chất đội ngũ cán bộ, công chức, phát huy hiệu quả hiện đại hóa nền hành chính đồng thời hỗ trợ người dân và doanh nghiệp qua các hoạt động tư vấn, hướng dẫn kèm theo tăng cường hành lang pháp lý....
Cũng đồng tình cần căn cứ mức độ hài lòng của người dân và doanh nghiệp làm thước đo hiệu quả cải cách thủ tục hành chính, đại biểu Trần Việt Hưng (Hòa Bình) kiến nghị cần sớm hoàn thiện thể chế, cụ thể là sửa đổi, bổ sung các quy định trong các lĩnh vực người dân quan tâm như đất đai, thuế; bổ sung các tiêu chí, nhất là tiêu chí về hiệu quả quản lý nhà nước và hiệu quả kinh tế vì xét đến cùng mọi cải cách phải giúp người dân, doanh nghiệp và cơ quan nhà nước tiết kiệm được chi phí ở mức cao nhất; tăng cường công tác tuyên truyền; kiểm tra, giám sát...
Đại biểu Nguyễn Văn Phát (Thanh Hóa) nhấn mạnh thủ tục hành chính là nơi giao tiếp giữa người dân, doanh nghiệp và cơ quan nhà nước. Do đó, cần nhanh chóng xóa bỏ các quy định về thủ tục hành chính không cần thiết, không hợp lý; ban hành văn bản quy phạm pháp luật gắn với quá trình giải quyết các thủ tục hành chính một cách thiết thực nhất; giải pháp nâng cao hiệu quả hiệu lực của các thủ tục hành chính cần đúng đắn, phù hợp với thực tiễn.
Cần có giải pháp mạnh trong cải cách chế độ công vụ, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ công chức, quan tâm chế độ chính sách coi đây là động lực quan trọng; quan tâm ứng dụng công nghệ thông tin, công cụ đắc lực nâng cao tính công khai minh bạch của các thủ tục hành chính, để công dân và doanh nghiệp biết; thưởng phạt nghiêm minh; coi trọng đẩy mạnh thực hiện cơ chế một cửa, một cửa liên thông, coi đây là một phương pháp quan trọng, áp dụng một hệ thống quản lý chất lượng tiên tiến.
Đại biểu cho rằng, cần tiếp tục nghiên cứu và phân cấp mạnh hơn nữa cho địa phương, hình thành một hệ thống kiểm tra giám sát chặt chẽ các khâu, làm rõ thẩm quyền của các cấp, tránh sự chồng chéo, đổ lỗi, thiếu nghiêm túc trong thực hiện; quy định trách nhiệm giải trình của cơ quan nhà nước trước công dân
Đại biểu Phạm Phương Thảo (Thành phố Hồ Chí Minh) thẳng thắn nêu lên những hạn chế như quy trình thủ tục hành chính còn rườm rà ở một số khâu, lĩnh vực; kỷ luật kỷ cương một số cơ quan hành chính còn lỏng lẻo; kết nối thông tin chiều rộng chưa đồng bộ; phối hợp công việc ngang-dọc chưa thực sự tốt...
Từ cách nhìn đó, đại biểu kiến nghị cần nhanh chóng sửa đổi, bổ sung về mặt thể chế; mạnh dạn phân công, phân cấp, làm rõ thẩm quyền quản lý nhà nước, phát huy thẩm quyền quản lý nhà nước theo ngành dọc; xây dựng phát triển nguồn nhân lực, đổi mới cách đánh giá công chức cho sát và đúng hơn, tiếp tục đổi mới phương thức hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công, dịch vụ công; thường xuyên khảo sát, thăm dò mức độ hài lòng của người dân về kết quả cải cách hành chính.
Báo cáo thêm trước Quốc hội về việc thực hiện Đề án 30, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc bày tỏ sự đồng tình, nhất trí với báo cáo giám sát của Ủy ban Thường vụ Quốc hội; tiếp thu ý kiến góp ý của các đại biểu Quốc hội và khẳng định sẽ tiếp tục triển khai quyết liệt và đồng bộ hơn nữa nhiệm vụ này trong thời gian tới; giải quyết tốt mối quan hệ giữa nhân dân với chính quyền, góp phần thúc đẩy kinh tế-xã hội đất nước với mục tiêu là tạo điều kiện cho người dân và doanh nghiệp nhưng phải đảm bảo công tác quản lý của nhà nước.
Cải cách thủ tục hành chính, tiến tới cải cách thể chế các quy định hành chính là xu thế tất yếu, điều kiện đưa đất nước phát triển nhanh, bền vững. Đây là công việc khó khăn đòi hỏi quyết tâm, trách nhiệm, trình độ của đội ngũ cán bộ, công chức; sự ủng hộ mạnh mẽ từ phía nhân dân.
Theo Bộ trưởng Nguyễn Xuân Phúc, thành công của Đề án 30 chỉ là bước đầu, vấn đề quan trọng, mang tính quyết liệt là phải hoàn thành trong thời gian sớm nhất việc thực thi phương án đơn giản hóa của gần 5.000 thủ tục hành chính, bảo đảm kiểm soát chặt chẽ thủ tục hành chính, tránh phát sinh thủ tục mới, gây phiền hà và tạo hành lang pháp lý cho người dân tham gia giám sát việc thực hiện thủ tục hành chính.
Bộ trưởng thừa nhận, qua triển khai Đề án 30, cho thấy còn nhiều sự nhũng nhiễu cho người dân và doanh nghiệp do quy định của thủ tục hành chính và do một bộ phận cán bộ công chức trong thực hiện. Chính phủ đã nhận rõ những hạn chế, tồn tại, khuyết điểm và nguyên nhân để chủ động triển khai đồng bộ các giải pháp, trong đó ưu tiên tập trung quý 4 năm 2010 và 6 tháng đầu năm 2011 thực thi xong phương án đơn giản hóa gần 5.000 thủ tục hành chính thuộc phạm vi thẩm quyền của Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương đồng thời tổ chức thực hiện Nghị định 63 về kiểm soát khu vực hành chính và Nghị định số 20 về tiếp nhận, xử lý phản ánh của cá nhân, tổ chức về thủ tục hành chính.
Thông qua đó, Chính phủ thực hiện việc đổi mới quy trình ban hành và thực hiện chính sách để từng bước nâng cao chất lượng thể chế, trước mắt là các quy định về thủ tục hành chính và cắt giảm gánh nặng hành chính cho người dân và doanh nghiệp.
Để sớm đưa phương án đơn giản hóa gần 5.000 thủ tục hành chính vào cuộc sống, đáp ứng kỳ vọng của nhân dân, với khẩu hiệu "chung tay cải cách thủ tục hành chính," Bộ trưởng Nguyễn Xuân Phúc đề nghị Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đưa vào chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2011 việc sửa đổi, bổ sung những luật, pháp lệnh để đảm bảo thực thi các phương án đơn giản hóa thủ tục hành chính theo nguyên tắc một luật sửa nhiều luật, một pháp lệnh sửa nhiều pháp lệnh và theo trình tự thủ tục rút gọn.
Bên cạnh đó, cần đưa nội dung giám sát việc thực thi đơn giản hóa thủ tục hành chính và triển khai đề án 30 vào một chương trình kỳ họp thích hợp của khóa XIII để đảm bảo việc thực hiện cải cách thủ tục hành chính một cách triệt để, sớm mang lại lợi ích cho người dân và cộng đồng doanh nghiệp, tránh tình trạng các cơ quan chức năng chậm trễ, kéo dài việc thực thi các phương án đơn giản hóa thủ tục hành chính.
Đồng tình với ý kiến của nhiều đại biểu Quốc hội, Bộ trưởng Nguyễn Xuân Phúc đề nghị Quốc hội ra Nghị quyết chuyên đề về vấn đề này...
Bộ trưởng đề nghị các bộ, ngành, địa phương thực hiện nghiêm túc đúng tiến độ, chất lượng các phương án đơn giản hóa thủ tục hành chính; bố trí cán bộ có trình độ và năng lực để giải quyết tốt thủ tục hành chính cho người dân và doanh nghiệp. Bộ trưởng cũng bày tỏ mong muốn sự tham gia của người dân và các cơ quan báo chí trong giám sát việc thực hiện đơn giản hóa thủ tục hành chính.
Công nghệ thông tin có vai trò quan trọng
Tại phiên thảo luận, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Phạm Khôi Nguyên cho biết Bộ Tài nguyên và Môi trường là cơ quan chủ trì đã thành lập năm đoàn tổng kết việc thực hiện Luật đất đai ở các địa phương. Một trong nội dung quan trọng của tổng kết này liên quan đến thủ tục hành chính.
Từ tổng kết này, Bộ đang chuẩn bị dự thảo đề cương luật sửa đổi, trong đó sẽ dành trọn một chương về thủ tục hành chính liên quan đến quản lý và sử dụng đất đai (quy định cụ thể về thủ tục trình tự giao đất, cấp giấy chứng nhận cho người đang sử dụng đất, chuyển mục đích sử dụng đất...).
Xung quanh những ý kiến phản ánh vẫn còn nhiều rườm rà, phức tạp trong trong thủ tục về đất đai, Bộ trưởng cho biết hiện nay trong lĩnh vực đất đai có 85 thủ tục hành chính. Thực hiện Đề án 30, trong 85 thủ tục hành chính, bước đầu đã thay thế 66 thủ tục hành chính bằng 54 thủ tục mới, sửa đổi 18 thủ tục và bãi bỏ 2 thủ tục, qua đó giảm 52% chi phí...
Về việc rút ngắn thời gian giao đất và đăng ký cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lần đầu và các lần thay đổi, Bộ trưởng cho biết thời gian qua, trong lúc chưa sửa Luật, Nghị định 96 đã được ban hành. Qua đó trước dự án phải cần thời gian từ 4 đến 6 năm mới giao đất, bây giờ đã cải cách rút ngắn 1/2, 1/3 thời gian giao đất.
Trao đổi về vấn đề thế chấp, Bộ trưởng nêu quan điểm của Bộ là phải thế chấp đất đai trong thực hiện các giao dịch. Bộ trưởng phân tích đất đai có hai người chủ, một là người dân (đã giao cho người dân bảy quyền) và trong Hiến pháp quy định đất đai là sở hữu toàn dân và Nhà nước là người đại diện. Vì vậy người dân đi giao dịch mà không đăng ký thế chấp thì nhà nước không kiểm soát được quyền của Nhà nước với đất đai.
Chính vì vậy Bộ trưởng khẳng định tuy thế chấp còn một số vấn đề khó khăn những cần phải làm, hơn nữa việc đăng ký thế chấp còn đảm bảo quyền của người có lợi ích liên quan; tạo tiền đề cho thị trường bất động sản phát triển bền vững, minh bạch.
Đề cập vai trò quan trọng của ứng dụng công nghệ thông tin trong cải cách hành chính, Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Lê Doãn Hợp nêu tính cấp thiết ứng dụng công nghệ thông tin vào cải cách thủ tục hành chính.
Dẫn chứng về những bộ, ngành và địa phương làm tốt công tác này trong thời gian qua, Bộ trưởng cũng đề cập tới những bất cập trong việc ứng dụng công nghệ thông tin trong cải cách hành chính đó là việc ứng dụng còn trên quy mô nhỏ, hệ thống thông tin chuyên ngành quy mô quốc gia tạo nền tảng cho việc phát triển chính phủ điện tử chưa được triển khai trên diện rộng; ứng dụng thông tin phục vụ hai đối tượng người dân và doanh nghiệp còn nhiều hạn chế; kinh phí đầu tư cho ứng dụng công nghệ thông tin còn hạn hẹp...
Để đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong thời gian tới, Bộ trưởng Lê Doãn Hợp cho biết Bộ Thông tin và Truyền thông đã trình Chính phủ phê duyệt 4bốn đề án lớn và sẽ thực hiện từ 2011-2015 gồm đề án sớm đưa Việt Nam thành quốc gia mạnh về công nghệ thông tin và truyền thông gồm sáu nhiệm vụ chính trong đó có nhiệm vụ ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý nhà nước và đời sống xã hội; đề án tổ chức Chính phủ điện tử từ thông suốt Trung ương tới địa phương và cơ sở; đề án Chiến lược đào tạo nguồn nhân lực công nghệ thông tin; chương trình mục tiêu quốc gia đưa thông tin về cơ sở đặc biệt vùng sâu, vùng xa, các xã nghèo khó khăn (gồm điện thoại, tivi, truyền thanh, máy tính, Internet....)
Kết luận phiên thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu nêu rõ thời gian tới, để tiếp tục cải cách thủ tục hành chính cần chú trọng tới việc hoàn thiện hệ thống pháp luật (quy trình, hồ sơ, thủ tục, thời gian...) tạo môi trường, công khai, minh bạch; tăng cường kiểm tra, giám sát thực hiện; tiếp tục rà soát để sửa đổi, bổ sung loại bỏ những quy định không phù hợp, những thủ tục không cần thiết.
Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu đặc biệt nhấn mạnh tới nguồn nhân lực trong cải cách hành chính trong đó trình độ, đạo đức... là những vấn đề then chốt.
Phó Chủ tịch Uông Chu Lưu cho biết trên cơ sở đề nghị của các vị đại biểu Quốc hội, các cơ quan hữu quan sẽ sớm xây dựng dự thảo Nghị quyết về giám sát chuyên đề cải cách thủ tục hành chính trình Quốc hội trong kỳ họp này./.
Thanh Hòa-Quỳnh Hoa (TTXVN/Vietnam+)